De Fieseler Fi 156 Storch  

en/of  

de Morane Saulnier MS 500 Criquet

van ZKH Prins Bernhard

Contact                                                          Terug naar

Herman Dekker HOME Index

---

Inderdaad, twee mogelijkheden.
Maar dat is ook wel toepasselijk want 'onze' Prins Bernhard heeft (waarschijnlijk)

twee(!) van deze toestellen gehad.
En de situatie rond deze twee toestellen is op z'n minst uiterst onduidelijk.
Hieronder een opsomming van de (mij) bekende feiten:

Op 11 augustus 1945 meldt Vrij Nederland dat de Franse generaal Piollet een al
in Nederlandse kleuren geschilderde MS.500 Criquet aanbiedt.

Bovenstaand knipsel komt uit Vrij Nederland, het linker komt uit De Maasbode 11.7.1945 en is identiek aan de berichtgeving in een aantal andere kranten. Een paar opmerkingen n.a.v. deze krantenberichten: - De generaal heette Piollet   en niet Polliet - Maandag betreft dus 9.7.1945 - Prins Bernhard was jarig op   29.6.1945 - In een volgende scan wordt   bij de overdracht aan Anker   Emaillefabriek verklaard dat   een Storch op 14.9.1946 op   Soesterberg aan ZKH Prins   Bernhard werd overgedragen.   Dat was dus de latere PH-NEL - Dik Top meldt in zijn   Soesterbergboek dat al in   zomer 1946 een Storch op   Soesterberg in gebruik was   als sleepvliegtuig.

Deze Criquet was een tijdens de oorlog in Frankrijk gebouwde Fieseler Storch, en 

de MS 500 versie was nog uitgerust met de originele Argus AS 10 motor.
Pas later, toen Morane Saulnier na de oorlog de productie met de Salmson 9 stermotor
voortzette, ontstond de MS 502.
Maar goed, Bernhard had dus zijn eerste Criquet te pakken. 

Wáár deze Storch bij de overdracht stond, is niet duidelijk. 

Er zijn berichten dat hij vliegend in Nederland arriveerde op een veldje bij Beekbergen,

maar dit moet dan het toestel zijn dat in zomer 1946 al actief was op Soesterberg.

Het tweede toestel was er een dat dienstgedaan had in de Luftwaffe, na de oorlog
in Noorwegen was buitgemaakt door de Engelsen en ook een RAF-kenmerk gedragen had.
In het register gedeelte van deze site staan daarover de volgende gegevens:

(PH-PBD)         Fieseler Fi.156C-3/Trop Storch                                         5987
                           Gebouwd door AG für Flugzeugindustrie Prag-Letnany, Tsjecho-Slowakije.
                           VN266, Luftwaffe
    00.00.1947   Gereserveerd voor ZKH Prins Bernhard der Nederlanden te Soestdijk.
                           (PH-NDF), PH-NEL/3, D-EGON

(PH-NDF)          Fieseler Fi 156C-3/Trop Storch                                        5987

                            Gebouwd door AG für Flugzeugindustrie Prag-Letnany, Tsjecho-Slowakije.
                            (PH-PBD), VN266, Luftwaffe
     00.00.1948   Gereserveerd door KNVvL te 's-Gravenhage.
                            Het toestel was bestemd voor de Centrale Zweefvliegschool.
                            PH-NEL/3, D-EGON
     Kenmerk is aangebracht geweest..

PH-NEL            Fieseler Fi 156C-3/Trop Storch                                         5987
     235               (PH-NDF)/2, (PH-PBD), VN266, Luftwaffe
    01.10.1949   Anker Emaillefabriek, Soest.
    05.03.1956   Inschrijving doorgehaald.
                           D-EGON
    Ingeschreven met 'c/n' 8.156.C.3.T.Rop.

Hierbij moet wel opgemerkt worden dat de bewering dat voor bovengenoemde PH-NDF
eerst PH-PBD gereserveerd zou zijn, gebaseerd is op contemporaine publicaties.
Ik heb er in de archieven geen bewijzen voor gevonden.

In een inspectierapport d.d. 24.10.1947 meldt hoofdinspecteur Falkenhagen dat:
 7. PH-PBD wil men gebruiken voor opslepen van zweefvliegers.
 8. "Er is nog een Fieseler Storch die aan de KNVvL zal worden overgedragen, 

    wordt vliegklaar gemaakt"

(Coll. H. Dekker)

PH-PBD         Stinson L-1 Vigilant                                                             =
     670               HL432, FR404, 40-265
     10.01.1949   ZKH Prins Bernhard der Nederlanden, Soestdijk/*Soesterberg.
     01.10.1949   Inschrijving doorgehaald, opgenomen in Derde Register.
                          PH-PBD/3

Hierboven de 'andere' PH-PBD, en dan wordt al een dilemma duidelijk: welk toestel wordt er in
dit rapport met de PH-PBD bedoeld?
Waarschijnlijk is het de latere 'echte' PH-PBD, oftewel de Stinson, maar de kans dat het
de gereserveerde PH-PBD, de Storch dus, betreft blijft nog mogelijk.
En is het wel zo zeker dat de gereserveerde kenmerken PH-PBD en PH-NBF de latere PH-NEL
betreffen of speelt de Franse MS 500 hier ook nog een rol?
De archieven noch de contemporaine luchtvaartpers geven hierover uitsluitsel.
Afhankelijk van welk toestel er met de PH-PBD wordt bedoeld, was er dus één of waren
er twee aanwezig.

Op 22.1.1948 wordt "het toestel van ZKH Prins Bernhard" gekeurd, dit betrof zonder
twijfel c/n 5987. De latere PH-NEL dus.
Als fabrikant wordt opgegeven: AG für Flugzeugindustrie Prag-Litnany.

(Coll. H. Dekker)


Echter op 24 mei 1949 diende Anker Emaille fabriek een BvL-aanvraag in voor c/n 5987 en
vermeldde daarbij dat de fabrikant is: Kassel-Bettenhaussen.
Er moest kennelijk nog wel het een en ander aan gebeuren, de overdracht aan de Anker-fabriek
was pas enkele maanden later.
(Coll. H. Dekker)

Op 14.9.1946 wordt dit toestel, een Fieseler met Argus-motor, overgedragen aan
Anker Emaille fabriek. Dit moet dus het toestel (de VN266) zijn dat zomer 1946 al in gebruik was
als sleepvliegtuig.
(Coll. H. Dekker)


Op 1.10.1949 wordt de PH-NEL ingeschreven in het N.L.R. met 'c/n' 8.156.C.3.T.Rop.
We mogen er ongetwijfeld van uitgaan dat dit c/n 5987 is geweest.

(Coll. H. Dekker)                                             (Coll. B. van Willigenburg)

Er waren, getuige onderstaande brief, problemen met de vleugel.
Wat het probleem was, wordt uit deze brief niet duidelijk. Wèl blijkt er een
nieuwe vleugel bemachtigd te zijn.
Waar die vandaan kwam is volslagen onbekend. De oorspronkelijke vleugel was van hout,
(zie hieronder) de Franse vleugels waren vaak/meestal van metaal...

 (Coll. H. Dekker)


Pas in een rapport uit 1954 betreffende de beproeving van de Rhönschwalbe vond ik
nadere informatie over de vleugelproblemen bij de Storch.
(Coll. H. Dekker)

Hierboven heb ik alles gemeld wat ik over deze toestellen in mijn archief heb.
En er blijven dus enige vragen over.
1. Wat was de identiteit van het door generaal Piollet overhandigde toestel?
2. Is er voor dit toestel een Nederlandse identiteit overwogen.
3. Had de PH-NEL een houten of een metalen vleugel. Want een metalen vleugel zou
   vrijwel zeker van het Franse toestel afkomstig moeten zijn.
4. Waren er wel twee toestellen, of was de hierboven genoemde PH-PBD inderdaad
   de Stinson. En moet de zin "Er is nog een Fieseler Storch..." niet gelezen
   worden als "Er is nóg een Fieseler Storch..."
5. Het lijkt mij onwaarschijnlijk dat Piollet iets te maken zou hebben met de Engelse
   VN266 terwijl het Franse Morane Saulnier Criquets fabriceerde. Hij presenteerde het
   toestel tenslotte "namens de Franse Minister"...
   Kortom, het blijft een duister zaak...

   En uw inbreng wordt dus zéér op prijs gesteld.