VLIEGTUIGIMPORTEN na de Eerste Wereldoorlog
In 1920, en ook al daarvoor, is een groot aantal vliegtuigen en delen daarvan/-voor
in Nederland ingevoerd.
Van de meesten weten we niet waar ze zijn terechtgekomen en wat er (uiteindelijk)
mee gebeurd is.
Het lijkt me niet zinvol deze lange lijst in het Dagboek 1920 te
verwerken.
Daarom geef ik de mij bekende importen hieronder chronologisch
weer.
Onderstaande lijst bevat verschillende soorten importen.
Natuurlijk de vrijwel direct na de eerste Wereldoorlog op gang gekomen export van
Duitse militaire vliegtuigen en voorraden. Duidelijk zichtbaar in onderstaande opgave.
Hieronder moeten ook de grootscheepse treintransporten van Fokker worden gerekend
die ook al in 1919 plaatsvonden.
Hoewel deze transporten inderdaad niet legaal waren, en daardoor hier meestal
'smokkeltransporten' worden genoemd, hetgeen formeel weliswaar correct is, verdwijnt
het avontuurlijke karakter natuurlijk wél als in aanmerking genomen wordt dat er
geen Duitser bestond die er
bezwaar tegen had.
En zeker niet bereid was er een stokje voor te steken.
De importen waarvan de datum voorzien is van een sterretje zijn geheel legaal
'ten invoer aangegeven'.
De daarbij genoemde datum is ook de
datum waarop het goed ten invoer is aangegeven.
Hetgeen niet inhoudt dat van de anderen vaststaat dat het illegale
importen waren!
Aanvullingen zijn natuurlijk weer bijzonder welkom.
Datum Afzender Bestemd voor/ Beschrijving Aangifte nr.
Aangever
18.03.1919
Dhr. Alhorn Berlijn Trompenburg Fokker
Co
2 Fokker Parasols
TOP
Vert. van Fluzeugbau voor Nederlandse regering 47 L.V.G
Friedrichshafen
280 Fokkers
50 Mercedes motoren
18.03.1919
-
Trompenburg Fokker Co
30 Vliegtuigen
Duitsland voor Nederlandse regering
20.03.1919 - Von Beckell Co. 50 Mercedes motoren
Rotterdam
voor Nederlandse regering
NB. Hier wordt ongetwijfeld "Van Berkel" bedoeld
04.04.1919 Dhr. Alhorn Berlijn Dept. van Marine 15 Watervliegtuigen (150 Benz.)
Vert. van Fluzeugbau 3 Watervliegtuigen (220 Benz.)
Friedrichshafen
00.10.1919 - Weytals c/o Handelsblad Vliegtuigen en 280 vliegtuigmotoren
Duitsland Amsterdam
17.11.1919 - Ostermann, Ede 20 Vliegtuigen
Cassel, Duitsland
22.11.1919 - Niggle en van Ditmas Vliegtuigen en vliegtuigmotoren(?)
Advertentiebureau
NB. Hier wordt ongetwijfeld "Nijgh & Van Ditmar" bedoeld
05.12.1919 - P.H. de Groote, Ersta 5 D.F.W.
Duitsland Nederlandse vliegschool
05.12.1919 - Ostermann, Ede 40 L.V.G.Duitsland Nederlandse vliegschool
02.01.1920*
-
Dept. van Oorlog
S.V.A. 12936/10
1920/10
Italië
1200 kg
Omstreeks
september 1919 maakte de SVA 12936 een noodlanding bij Bergen op Zoom.
Het
toestel werd aangeboden aan de LVA in de hoop dat er een bestelling zou volgen.
TOP
Trouwens
in de NRC van 17.2.1923 werd een Savoya te koop aangeboden. Zie dus Dagboek 1923!
07.01.1920* -
Brasch & Rothenstein Eén
vliegmachine,
1785kg.
1920/719
Duitsland
Amsterdam
08.01.1920
- Levey
Park
Vliegtuigen
Berlijn Amsterdam
09.01.1920
- - Drie
vliegtuigen
via Oldenzaal
Soesterberg
12.01.1920 -
- Drie
vliegtuigen
Potsdam Soesterberg
15.01.1920*
- Brasch
&
Rothenstein Watervliegtuig,
2780kg.
1921/2321
Duitsland Amsterdam
15.01.1920*
- Brasch
&
Rothenstein Watervliegtuig,
2200kg.
1921/2322
Duitsland Amsterdam
De
identiteit van deze twee watervliegtuigen is niet bekend.
Kandidaten
zijn een onbekende Junkers F.13 en de Dornier Delphin (opschrift "Dolfijn)
die
demonstreerde voor onze MLD.
In
Dagboek 1920 wordt dit toestel genoemd.
De
bedoeling was dat, in geval van een bestelling, Van Berkel het in licentie zou
bouwen.
Het
plan ging niet door en Van Berkel verkocht het aan de US Navy en het kreeg daar
serial A6055.
20.01.1920
- -
Drie vliegtuigen
- Utrecht
21.01.1920
- -
Twee vliegtuigen
- Nijmegen
22.01.1920
- -
Watervliegtuigen
- -
23.01.1920
Thommersen Windek
Twintig
vrachtwagens met
tweedekkers
Osnabrück Soesterberg
23.01.1920
- -
Twee treinladingen vliegtuigen
Osnabrück Soesterberg
24.01.1920*
- Combinatie
Lustoord Tweedekker Fokker,
motornummer
33098 1920/2
Duitsland Molenheide,
Mierlo "Opmerking: door
neerstorten vernietigd"
De
aangifte werd gedaan door B. Schulte te Helmond. Waarschijnlijk de D.VII.
TOP
24.01.1920*
- Combinatie
Lustoord Tweedekker
L.V.G., motornummer
34867 1920/3
Duitsland Molenheide,
Mierlo Drie zitplaatsen.
"Opmerking:
door neerstorten vernietigd"
De
aangifte werd gedaan door B. Schulte, Helmond. Waarschijnlijk een C.V of
C.VI.
26.01.1920*
- Viriger,
een Oostenrijker Eéndekker, motornummer 17135, 6 cil.
1920/97
Oostenrijk die
hier demonstraties kwam geven.
De
aangifte werd gedaan door de "invoerende spoorwegmaatschappij".
Deze
'Viriger' is ongetwijfeld de Oostenrijker Karl Kriger die voor de ILVO vloog.
28.01.1920*
- A.E.
Albers Pistorius Tweedekker L.V.G.,
motornummer
33413 1920/7
Duitsland Aarle-Rixtel
2 zitpl., 6 cilinders, 200pk
29.01.1920 - Ostermann, Ede Vliegtuigen
(via Emmerich)
30.01.1920
- -
Vier vliegtuigen
Potsdam Nimwegen
Via Oldenzaal
02.02.1920*
-
Eerste Nederlandse Lucht- Vliegmachine,
800kg.
1920/1069a
Duitsland vaart
Onderneming
06.02.1920
- -
Eén vliegtuig
Potsdam Soesterberg
08.02.1920
Stüve -
Reserve onderdelen
Osnabrück Soesterberg
08.02.1920
Stüve
Gorris & Co
10 kisten gedemonteerde eendekkers
via Enschede
Apeldoorn
10.02.1920
Brasch&Rothenstein L. van der
Heyden, Venray 2 vliegtuigen
Zumerich/Berlijn - Via
Zevenaar
10.02.1920
H.A.W.A. Goris
&
Co
Tien kisten met gedemonteerde ééndekkers.
Hannover Apeldoorn
Via Enschede
11.02.1920
H.A.W.A. Arnhem
of Nijmegen Drie vliegtuigen
Hannover
18.02.1920*
- J.C.
v.d. Eyken
Tweedekker L.V.G. type IV,
1920/240
Duitsland Cuyk
Motornummer 32281
Deze
Van der Eyken was de man achter het NAVO vliegtuig, Zie hiervoor
N.L.R.-Kandidaten. TOP
Hij
heeft minstens drie Kondor E-III's en een LVG B-III geïmporteerd.
Trouwens
ook de ontwerper Rethel was afkomstig van de Kondor fabriek te Gelsenkirchen.
Zie
voor Van der Eyken ook bij 18/2, 8/5, 11/5, 20/5 en 10/6.
18.02.1920*
- Luchtvaartdienst
Albatros G XV, nummer 7838
1920/527a
Duitsland Soesterberg Motornummer
Bz 31832
Dit
was de Albatros met kenmerk D-407 (c/n 7838/18) die door de Fa. Dijksman te
Zeist was
aangekocht en waarmee lt. G.A.
Koppen een Indië-vlucht zou maken. Zie hiervoor ook Dagboek 1920.
18.02.1920*
- J.C.
v.d.
Eyken Eéndekker
Kondor Parasol
1920/241
Duitsland Cuyk Motornummer
19577
18.02.1920*
- J.C.
v.d.
Eyken Eéndekker
Kondor Parasol
1920/616
Duitsland Cuyk Motornummer
19582
18.02.1920*
- J.C.
v.d. Eyken
Tweedekker L.V.G. type P1,
1920/618
Duitsland Cuyk
Motornummer 35747
18.02.1920* - Luchtvaartdienst Soort GXV, merk Albatros 1920/527
Duitsland Soesterberg Toestel 7838, motor Bz31823
25.02.1920*
- Van
der
Heide Vier
tweedekkers
1920/235
Duitsland Venray Motornrs.
19597, 22373, 19481 en 22373
6
cilinders, type
Mercedes
Dit
betreft mogelijk een viertal LVG B.III's voor de Nederlandsche Luchtvaart Mij
van E. Osterman.
Deze
importeerde ruim dertig toestellen van dit type.
25.02.1920
-
-
Rumpler, divers materieel
25.02.1920 - - Twee treinen met vliegtuigen
via Zevenaar Osnabrück
27.02.1920 Hannover Wagonfabrik
Windek
Eendekkers
- Soesterberg Via
Oldenzaal
03.03.1920 Hannover Wagonfabrik
T.
Louppen Acht
kisten vliegtuigen
- Hoek
van Holland
10.03.1920
H.A.W.A. F.
Morely Drie
vrachtwagens met gedemonteerde vliegtuigen.
Hannover Soesterberg Via
Oldenzaal
13.03.1920
H.A.W.A.
Golken
Drie wagons reserve-onderdelen
Hannover Soesterberg
16.03.1920
H.A.W.A. Zynen
Twee
wagons reserve-onderdelen TOP
Hannover Soesterberg
21.04.1920 A.
Müller Österman Eén
wagon
onderdelen
Johannisthal Leiden
00.04.1920 Onbekende firma,
via L. van der
Heyden Twee
vliegtuigen, zes ééndekkers
Essen
en Gelsenkirchen Soesterberg
Afgeleverd te Leeuwarden D-478 Albatros L.30
Voor de ILVO D-588 LVG (Wnr 95)
D-600 Junkers F.13 (Wnr 747)
05.05.1920 H. Lutz, Flieger-off.
Hans
Lutz Ongebruikt
BMW-motoren,
Paderborn Cuyk machinegeweren
(ex Reichswehr)
Via
Oldenzaal
06.05.1920*
- Albert
Fraenkel Tweedekker
Fokker D.VII, merk ENLO, nummer 2601
Duitsland -
Motor
Mercedes nr. 41500, 6 cilinders
Dit
betreft ongetwijfeld Emil Fraenkel die bij de ENLO en bij de ILVO heeft
gevlogen.
Peter Grosz: Werknummer 2601 hoort bij D.VII 514/18.
08.05.1920
-
J.C. v.d.
Eyken Eéndekker
Kondor Parasol
1920/616
Duitsland Cuyk motornummer
19582
11.05.1920*
- J.C.
v.d.
Eyken Tweedekker
LVG P.I
1920/618
Duitsland Cuyk Motornummer
35747
18.05.1920 Kondor
Werke J.
van der Heyden Twee
vliegtuigen
Gelsenkirchen
Venray
18.05.1920*
-
F.
Hertling
Tweedekker Fokker D.VII
Duitsland - Motor
Mercedes, 6 cil., 170pk., nummer 1723
Frits
Hettling ging eind 1920 naar Nederlands-Indië en vloog daar samen met Budde met
twee
Albatros machines en een rode
D.VII.
20.05.1920*
- J.C.
v.d.
Eyken Eéndekker,
motornummer 19576, 9 cil. 1920/519
Duitsland
Cuijk
Met
9 cilinders moet het wel een rotatiemotor zijn en daardoor vrijwel zeker een
Kondor E-type. TOP
10.06.1920*
- J.C.
v.d.
Eyken Onafgewerkte
vliegmachine
1920/572
Duitsland
Cuijk
"Opm.
Oude gebruikte onderdelen"
De aangifte werd gedaan door de "invoerende
spoorwegmaatschappij".
12.06.1920*
- Scheepvaart
& Steenkolen Gebruikte
vliegmachine
1920/26716
Groot
Brittannië Maatschappij,
Rotterdam "Opm. Merk en nummer onbekend", bruto 2537kg.
17.06.1920*
- Automobielmaatschappij
in Tweedekker, Halberstadt CL IV, nr.438 1920/856
Duitsland Twenthe
(AMIT), Hengelo Motor Mercedes, 160pk., 6 cil.,
nummer
32984
De
aangifte werd gedaan door W.B. Bartels
Deze
Halberstadt was bestemd voor de dienst Hengelo - Amsterdam(London).
De AMIT bezat in zomer 1920
vier vliegtuigen.
Mogelijk
was dit dus de D-438 en werd hij gekocht van de Badische LVG.
23.06.1920
-
L van
der
Heyden Vier
vliegtuigen
- Venray
09.07.1920* - Automobielmaatschappij in Eéndekker, Fokker D.VIII, nummer 2902 1920/998
Duitsland Twenthe
(AMIT), Hengelo Motor Oberwisel, 110pk., 9 cil.,
nummer
3820
De
aangifte werd gedaan door W. Blume.
Deze
D.VIII was ook bestemd voor de dienst Hengelo - Amsterdam (London).
De
motor is natuurlijk een Oberursel.
Peter Grosz: 2902 was D.VII 261/18, afgeleverd met Oberursel III 3120.
17.07.1920*
- Mij
Van Berkel's Patent Tweedekker, Rumpler
C.VII 1920/1037
Duitsland Rotterdam
nummer 6443, 3-persoons
De
aangifte werd gedaan door W. Martens.
Motor Maybach nr. 1664, 6 cil., 260pk.
18.07.1920*
- Internationale
Luchtvaart- 2 Tweedekkers
Albatros
1920/2003
Duitsland Onderneming
ILVO Motornummers
BN 351 MN9 en MN 23369
Mogelijk
zijn dit dus de twee Albatros-toestellen die ik bij 18/5 ook al noemde.
19.07.1920*
- Mij
Van Berkel's Patent Tweedekker Fokker D.VII,
nummer 8302
1920/1048
Duitsland Rotterdam Motor
BMW nr. 12090, 135 pk, 6 cil., 185pk.
Peter Grosz: 8302 is niet herleidbaar tot Fokker, Albatros en OAW.
12090 werd bij Fokker ingebouwd in D.VII, 7664/18
28.07.1920
Gerlach &
Co Rerink/Hazewinkel Acht
wagons onderdelen
TOP
Johannisthal Oldenzaal
31.07.1920
Dolkman Nederlandse
Vliegtuigen- Twee vliegtuigen
met onderdelen
Schwerin fabriek,
Amsterdam Eén
vliegtuig door de lucht
05.08.1920 - - Drie vliegtuigen door de lucht
Hannover Oldenzaal
06.08.1920
Bromberger - 95
Vliegtuigen, type onbekend
Berlijn - 30
Albatross C.XIII's
240
Daimler
motoren
06.08.1920*
- Mij
Van Berkel's Patent Gebruikt, defect vliegtuig,
1500kg.
1920/6315
Italië Rotterdam
16.08.1920*
-
F.
Hommel Merk
Mercedes, motornr. 20797
1920/24547
Duitsland Rotterdam bruto
800kg.
Hommel
vloog, óók in Nederlands-Indië met een Albatros. In 1921 verongelukte een
Albatros
van Hommel bij Woudenstijn.
17.08.1920
- Automobielmij
AMIT Vier
vliegtuigen
door de lucht
- Hengelo
19.08.1920 Johann R.
Tolland J.R. Schultz &
Co Vijf Mercedes
D.III vliegtuigmotoren
Hamburg Den
Haag
25.08.1920 Wilhelm
Wolff - Eén
vliegtuigmotor
Berlijn -
00.08.1920
Siemens-Schuckert Blauwhoedenveem Vliegtuigmotor
- Rotterdam
Zie
ook Dagboek 1920 op 24/8!
29.09.1920*
- Mij
Van Berkel's Patent Tweedekker LVG C.VI
1920/1419
Duitsland Rotterdam Motor
Benz, nr. 35214, 6 cil., 229pk.
De
aangifte werd gedaan door J. Kerkhof te Hengelo.
00.10.1920
Renzel - 37
Grote vliegtuigen
Bremen - 67
Vliegtuigmotoren
15.12.1920*
-
I.K.R. Holtz,
Tweedekker,
merk
B.III, nr. -15-1919 1920/54061 TOP
Duitsland Amsterdam Motor
Mercedes nr. 33520, 120pk
Aangever: Brasch & Rothenstein
Amsterdam
Dit zal dus wel een LVG B.III geweest zijn, daarvan zijn er hier vele actief geweest.
17.02.1921* - N.V. Nederlandse , 2 Verkeerseendekkers Fokker 1921/2459A
Vliegtuigenfabriek zonder nummers en motoren
Duitsland Amsterdam
Aangever: H. Hackenitzz
Amsterdam
25.02.1921* - N.V. Nederlandse , Complete vliegtuigromp 1921/2883a
Vliegtuigenfabriek zonder nummer en motor, merk "FOKKER"
Duitsland Amsterdam
25.02.1921* - N.V. Nederlandse , Complete vliegtuigromp 1921/2884a
Vliegtuigenfabriek zonder nummer en motor, merk "FOKKER"
Duitsland Amsterdam
25.02.1921* - N.V. Nederlandse , Complete vliegtuigromp 1921/2885a
Vliegtuigenfabriek zonder nummer en motor, merk "FOKKER"
Duitsland Amsterdam
09.03.1921* - N.V. Nederlandse , Twee stuks 1921/10200
Vliegtuigenfabriek gemerkt F.III, soort "Fokker"
Duitsland Amsterdam
23.03.1921* - N.V. Nederlandse , Vliegtuigromp zonder motor 1921/2441
Vliegtuigenfabriek gemerkt F.III, hout, ijzer en leder, Siddeley Puma
Duitsland Amsterdam
23.03.1921* - N.V. Nederlandse , Vliegtuigromp zonder motor 1921/12500
Vliegtuigenfabriek gemerkt F.III, hout, ijzer en leder, Siddeley Puma
Duitsland Amsterdam
23.03.1921* - N.V. Nederlandse , Compleet vliegtuig 1921/12794 TOP
Vliegtuigenfabriek zonder soort en nummer
Duitsland Amsterdam
11.05.1921 Groot Brittannië NV Koninklijke Luchtvaart De Havilland 9, G-EAUH 1921/6995a
Maatschappij H 9196, Motor 8820
11.05.1921 - NV Koninklijke Luchtvaart De Havilland 9, G-EAUQ 1921/6995a
Groot Brittannië Maatschappij H 9125, Motor 6458
11.05.1921 - NV Koninklijke Luchtvaart De Havilland 9, G-EAGY 1921/6995a
Groot Brittannië Maatschappij 9258, Motor 8490
26.07.1921 - NV Koninklijke Luchtvaart De Havilland 9, G-EAPL 1921/11033
Groot Brittannië Maatschappij P33E, Motor SP 8444
Bestemming Schiphol
26.07.1921 - NV Koninklijke Luchtvaart De Havilland 9, G-EAOZ 1921/11033
Groot Brittannië Maatschappij P32E, Motor SP 7449
Bestemming Schiphol
11.05.1925 België Aangever: J. Raparlier Oud tweepersoons vliegtuig O-BIBI 1925/3021 a
Rotterdam
Nogal uitgebreide beschrijving: Bruto 750 kg; Nationaliteit: België; Nationaliteitmerk O;
Inschrijvingsmerk: BIBI; Type: speelreizen; Fabrikanbt: Luftverkehrsgeselschaft Johannisthal, Berlin
Tweedekker met trekkende schroeflijn; Eéén motor Mercedes nr. 23350 met 6 cylanders achter elkaar TOP
Opmerking:
- Op 28.1.1920 werd de inschrijving van de DFW C.V D.243, D.244 en D.245 van de Eelmansche Luft-Reederei
doorgehaald als zijnde verkocht naar Holland.
In januari werden een paar keer 'drie vliegtuigen' ingevoerd maar de informatie is te beperkt om een link
te kunnen
leggen.
Bronnen:
- Natuurlijk de douanebescheiden die ik lang geleden in een overigens niet toegankelijke collectie aantrof.
De scans van die documenten heb ik hieronder geplaatst.
- In LUCHTVAARTKENNIS van november 1988 hebben Nico Geldhof en Gerard Casius in hun serie over de Fokker
constructienummers een weergave van de voor ons belangrijke gegevens uit de door Peter Grosz beschikbaar
gestelde lijst van de Interallierte Luftfahrt Überwachungs
Kommission (de zog. ILÜK-lijst) opgenomen.
Van deze ILÜK-lijst staan ook de scans hieronder.
SCANS TOP
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |