Herman Dekker:  Contact

 

---

           

          NEDERLANDSE ONGEVALLEN EN INCIDENTEN 1932

03.01.1932 PH-AEB    Fokker F.VIIa              3      St. Quentin(F)        Terug / Top

Noodlanding wegens motorstoring, de oorzaak bleek vette bougies te zijn.

Bestuurder: De Nes.

 

03.01.1932 PH-AFR    Fokker F.VIIb-3m           5262   Valence(F)            Terug / Top

Op de terugvlucht vanuit Batavia (vlucht #54) kwam het toestel in dichte mist terecht. 

De bestuurder besloot tot een voorzorgslanding.

Gezagvoerder: E. van Dijk. Copiloot: A. Viruly. Boordwerktuigkundige: Th.J. Hoogeveen.

Marconist: Den Buter. 

 

     Nieuwsblad van het Noorden 4.1.1932, via K. Kalkman.

     

 

14.01.1932 PH-AEB    Fokker F.VIIa              3      Parijs(F)             Terug / Top

Noodlanding wegens verbrande zuiger.

Bestuurder: Bax.

 

16.01.1932 PH-AGN    Pander P-1                 29     Hilvarenbeek          Terug / Top

Noodlanding wegens motorstoring. De volgende dag weer opgestegen.

Bestuurder: L. Lammertz.

 

     Nieuwe Tilburgse Courant 18.1.1932, via K. Kalkman.

     

  

23.01.1932 D-1710    Rohrbach Ro VIII Roland II 44     Twente                Terug / Top

Vanwege het slechte weer kon de bestuurder, die de lijn Londen-Berlijn vloog, niet op

Schiphol of Waalhaven landen. Hij vloog door naar Luchtvaartterrein Twente. 

De passagiers en de rest van de lading, o.a. de post, werden op de trein gezet. 

De volgende dag is het toestel, met drie passagiers uit Enschede, naar Schiphol vertrokken.

Bestuurder: Steinbeck.

     

                     Het maandrapport van NV Luchthaven Twenthe. 
                                         (Coll. Jan Evert Leeuw)         

   

     

24.01.1932 PH-AER    Koolhoven F.K.41           4101   Rotterdam              Terug /Top

De bestuurster taxiede naar de baan om een lokale oefenvlucht te gaan maken. 

Ze taxiede langzaam, maar toen de wielen in de klei bleven steken kwam toch de staart

omhoog en eindigde de rit in een neusstand.

Bestuurster: J. Hoekstra-van der Does.

     
                    Het over mevr. Hoekstra-van der Does ingediende rapport.

    

     

29.01.1932 PH-AIE    Fokker F.XII               5292   Rotterdam             Terug / Top

Het toestel zou te Brussel worden gedemonstreerd; o.a. voor de Belgische koning. 

Wegens het slechte zicht werd ter hoogte van Antwerpen besloten terug te keren. 

De volgende dag lukte het wel.

Bestuurder: J.J.E. Duimelaar.

     

00.01.1932 PH-AEF    Fokker F.VIII              5043   Schiphol              Terug / Top

Beide Townend ringen van de Hornet-motoren waren gescheurd. Oorzaak is mij onbekend.

     

00.01.1932 PH-AGN    Pander P-1                 29     #                     Terug / Top

“Eene kleine aanryding”. Onderstel beschadigd.

Bestuurder: L. Lammertz.

     
                    De kleine aanrijding werd door Pander aan de
          Luchtvaartdienst gemeld.              (Coll. H. Dekker)

   

     

00.01.1932 PH-21     Kassel 12                  =      #                     Terug / Top

Bij oefeningen zodanig beschadigd dat het Bewijs van Luchtwaardigheid werd ingetrokken.

 

02.02.1932 PH-AJM    Koolhoven F.K.44           4402   Heerlen               Terug / Top

Onderweg van Rotterdam naar Vaals moest de bestuurder zijn toestel wegens een lekkende 

benzineleiding aan de grond zetten. Hij deed dit bij de "Morgenster-kolonie aan den 

Esschenderweg onder de gemeente Heerlen".

     

08.02.1932 PK-SAE    de Havilland D.H.60M Moth  1559   Andir                 Terug / Top

Tijdens de nadering, in de laatste bocht voor de landing, afgegleden. 

De bestuurder, de eerste Indische sportvlieger, kwam om het leven.

Bestuurder: Raden Mas Soetardjo(†).

 

     Bataviaasch Nieuwsblad 10.2.1932            (Via Nick Wiegersma)

  

     Terug naar de opsomming "Ernstige ongevallen"

     

12.02.1932 PH-AGR    Fokker F.VII-3m            5187   Rome(I)               Terug / Top

Tijdens het taxiën bleef het onderstel haken achter het smalspoorbaantje van het vliegveld.

Bestuurder: G.M.H. Frijns.

     

14.02.1932 PH-AIA    Pander EF 85               39     Herignies(F)          Terug / Top

De bedoeling van de -pas gebrevetteerde- bestuurder was om vanaf Schiphol een vluchtje

boven Bussum en Laren te maken. 

Toen hij de toren van Amersfoort onder zich zag verlegde hij zijn koers (dacht hij)

westwaarts om zo de Noordzee op te pikken en dan langs de kust weer bij Schiphol te

geraken.

Dat liep helemaal mis, hij raakte aan het dwalen, zag de Schelde voor de Zuiderzee aan 

en toen hij onder zich een Belgische vlag zag verlegde hij weer de koers naar (dacht hij)

het Noordwesten, wéér op zoek naar de Noordzee dus.

Na een kwartier vliegen hield de motor er mee op en moest hij een noodlanding maken. 

Dat ging perfect en toen bleek hij net over de Belgisch-Franse grens boven Valenciennes 

te zijn.

Na in de buurt wat brandstof bemachtigd te hebben, wilde hij weer opstijgen, maar daartoe

moest het toestel eerst naar een ander terrein gebracht worden, hierbij raakte het 

landingsgestel beschadigd. En tenslotte kreeg hij ook nog problemen met de Franse douane

die de reserve-onderdelen aan boord als geïmporteerde waar beschouwde.

Bestuurder: Weber.

        

In maart werd daarna het BvL geschorst tot de reparaties  van de vleugel en het onderstel uitgevoerd en gekeurd waren.                   (Coll. H. Dekker)             Nieuwe Tilburgse Courant 19.2.1932, via K. Kalkman.

    
     Bericht in Het Vaderland 15.2.1932. (KB)
           

18.02.1932 PH-AGN    Pander P-1                 29     Berlijn(D)            Terug / Top

Toen het toestel vanuit Aken op Berlijn-Tempelhof landde constateerde men dat aan de

achterkant van de romp de beplating los lag. 

Het bleek dat de bestuurder onderweg een noodlanding (waarover ik verder geen informatie

heb) had moeten maken en daarbij zou dan de schade ontstaan zijn.  

Bij nadere inspectie bleek trouwens dat ook het onderstel beschadigd was.

Er ontstond nog een vrij uitgebreide briefwisseling, mede omdat de heer Lammertz het

toestel in Aken wilde laten repareren en Pander daar geen enkele verantwoording voor 

wenste te nemen.

Bestuurder: L. Lammertz.

     

De brief over de geconstateerde gebreken.                                                      (Coll. H. Dekker)

     

19.02.1932 PH-AGR    Fokker F.VIIb-3m           5187   Allahabad(VT)         Terug / Top

Na een tussenlanding te Allahabad omstreeks het middaguur, besloot de gezagvoerder de 

reis die dag niet voort te zetten vanwege het slechte weer.

Gezagvoerder: G.M.H. Frijns. Copiloot: G. Bax. Boordwerktuigkundige: P.B. Blok. 

Telegrafist: P.J. Oolgaart.

     

     Bericht in Het Vaderland 19.2.1932.  (KB)

     

     

27.02.1932 D-1327    Rohrbach Ro VIIIa Roland 1a  39   Twente                Terug / Top

Omdat een der motoren niet voldoende toeren maakte landde het toestel, met zeven 

passagiers aan boord, op Twente. De dag daarna is het toestel naar Berlijn doorgevlogen.

Aan boord was de Nederlandse Luft Hansa-vertegenwoordiger en die peilde de mogelijkheid 

om een nachtverlichting aan te brengen in verband met de op 2 mei a.s. te starten 

nachtpostvluchten van Scandinavië naar Engeland.

De identiteit van dit toestel is niet bekend, de in het maandrapport, en dus ook hier 

genoemde D-6197 kan niet correct zijn aangezien het Duitse 'nummer-register' niet hoger 

is gekomen dan D-3463. 

Tubantia spreekt echter over D-1327 en zet er een foto van het toestel bij waarop met 

enige moeite "Hohenwiel" te lezen is. Dat maakt D-1327 inderdaad correct.

Bestuurder: Künstle.

     

     Zó stond het in het maandrapport. (Coll Jan Evert Leeuw)

     

     

28.02.1932 PH-AFZ    Pander EF 85               31     Schiphol              Terug / Top

Er stond een vrij sterke wind. Na op normale wijze te zijn geland en tot stilstand 

gekomen werd het toestel door een hevige windstoot op de neus gezet. 

Schade aan schroef en motorbok.

Bestuurder: A.F. Postmaa.

     
                       De melding van het neusstandje.        (Coll. H. Dekker)

     
     

12.03.1932 PH-AGO    Koolhoven F.K.41           4104   Waalhaven             Terug / Top

De leerling ving weliswaar wat te hoog af maar de instructeur vond het nog niet nodig 

om in te grijpen. Het vliegtuig zakte snel door en kwam met het linker wiel eerst aan 

de grond.

Er klonk een luide knal en het toestel begon naar links weg te zakken. 

De linkervleugeltip kwam aan de grond en met een grondzwaai kwam de zaak tot stilstand.

Wielpoot gebroken dus.

Instructeur: H.M. Schmidt Crans

Leerling/eigenaar: W. de Heer.

  

NB. Zie voor opmerkingen t.a.v. de type-aanduiding bij PH-AGO 3.7.1932

 

Het rapportje betreffende de grondzwaai en hieronder een schets van het reparatievoorstel. (Coll. H. Dekker)

     

13.03.1932 PK-SAH    Pander EG                  37     Soerabaja             Terug / Top

Een marine-vlieger vloog met een passagier in de Pander van de NIVC bij een vliegfeest 

ter gelegenheid van de ontvangst van de aviatrice Elly Beinhorn. 

Het was alleen instructeurs van deze club toegestaan te stuntvliegen maar de bestuurder

overtrad deze regel.

Om een Pander zuiver te 'loopen' moet enigszins rechts richtingsroer gegeven worden, 

de onderzoekscommissie concludeerde dat de bestuurder, uit de looping komend, rechts 

uitgetrapt zat. 

“Dit uittrappen, gecombineerd met vrij snel optrekken, heeft onvermijdelijk een 

rechter vrille tot gevolg”.

  

14.03.1932 D-1152    Raab-Katzenstein RK 6      53     Arnhem                Terug / Top

    Het toestel wierp reclame uit voor een Duitse verzekeringsmaatschappij en kreeg motorstoring.
    Na reparatie de volgende dag weer vertrokken.
     
          De Tijd 16.3.1932, via K. Kalkman.
         

 

15.03.1932 D-1453    Raab-Katzenstein RK II b   80     Zutphen               Terug / Top

Een “klein Duits vliegtuigje uit Münster” moest wegens motorstoring een noodlanding maken

in de uiterwaarden langs de IJssel. 

De bestuurder was te Düsseldorf opgestegen voor een tocht naar Wezel en onderweg verdwaald.

Bij de noodlanding brak de propeller en de volgende dag werd het toestel gedemonteerd en

naar Duitsland teruggebracht.

Bestuurder: R. Bieber.

       

      Bericht in de Zutphensche Courant 15.3.1932 

                                      (Coll. Jan Evert Leeuw)

     

     

28.03.1932 PH-1      R.R.G. Zögling            32     Noordwijk              Terug / Top

Na driemaal een z.g. schuifstart te hebben gemaakt zou de vierde 'echt' zijn. 

Bij een schuifstart wordt de kabel slechts gedeeltelijk gebruikt en ook slechts beperkt 

op spanning gezet met als gevolg dat het toestel niet loskomt.

Bij de vierde start kwam het toestel dus wel los, het steeg vrij snel naar een hoogte van 

ca. vijf meter en draaide in de richting van de zee. Daarna dook het naar beneden en vloog

met de neus tegen de grond. De bestuurder rolde er voorover uit en het toestel werd door 

de wind over de kop geslagen.

De schaats en het stabilo waren gebroken, het kielvlak beschadigd. 

Het eruit rollen van de bestuurder kwam door het breken van de veiligheidsgordels.

Trouwens, dit was de eerste vlucht na de reparatie van de schade die het toestel in 

oktober 1931 had opgelopen. 

In juni was het toestel weer gerepareerd en werd het BvL weer uitgereikt.

Bestuurder: Max.'

  

        De eerste afschrijving a.g.v. een ongeval,  met het 

             eerste zweefvliegtuig.                (Coll. H. Dekker)

      

        
          30.03.1932 D-#       #                          =      Maasbree              Terug / Top
           Een 'noodlanding' met een luchtje. Lees maar:
 
         Nieuwsblad het land van Heusden en Altena de Langstraat en de
           Bommelerwaard 30.3.1932 via Karel Kalkman
         
    

00.03.1932 PH-#      #                          =      Wassenaar             Terug / Top

De bestuurder kreeg van zijn club (DSA) een vliegverbod van drie maanden als sanctie 

voor laagvliegen boven de golflinks van Wassenaar.

Bestuurder: G.F. Cremers.

     

00.03.1932 PH-20     Kassel 12                  =      Noordwijk             Terug / Top

Het Bewijs van Luchtwaardigheid werd geschorst na een beschadiging te Noordwijk.

     

04.04.1932 PH-AEF    Fokker F.VIII              4043   Schiphol              Terug / Top

Hornet motor liep vast bij het proefdraaien.

     

07.04.1932 PH-ACT    Fokker F.VIIa              4901   Schiphol              Terug / Top

   PH-ADZ    Fokker F.VIIa              2

   PH-AEG    Fokker F.VIII              5044

Het dak van hangaar A bezweek en deze drie toestellen liepen schade op. 

De vleugel van de PH-ADZ werd ernstig beschadigd.

                                                                        (Foto's via Ed Nolte)

 

13.04.1932 PH-AIG    Klemm L 25                 213    Sassenhein            Terug / Top

Er zouden foto's gemaakt worden en daarom vloog de bestuurder heel laag. 

Toen hij vlak boven het meertje Sassenhein in de gemeente Haren vloog, sloeg de motor

plotseling af en moest er direct een noodlanding gemaakt worden.

Het was daar ter plekke zeer ondiep zodat het toestel boven water bleef. 

De beide inzittenden werd aan boord van een roeiboot genomen. 

Het toestel werd nog dezelfde dag uit het water getrokken en gedemonteerd naar Eelde

teruggebracht.

Bestuurder: H. Stoll.

  

Nieuwsblad van het Noorden 14.4.1932    beide knipsels via K. Kalkman

        

 Het rapport van gemeente-veldwachter Akkerman van Haren.                                       (Coll. H. Dekker)

     

13.04.1932 PH-AIK    Pander P.3                 41     Twente                 Terug / Top

Bij een landing op het drassige gedeelte van het terrein heeft de schroef de grond 

geraakt en kwam het toestel op de neus te staan.

Bestuurder: F.J.J.M. ten Bos.

           

Deze foto komt uit de collectie van F. Zandvliet. 

Dat hij hoort bij bovengenoemd incident is een aanname van mij.

 

Pander wilde wel graag verklaard hebben dat het incident niet aan de vliegeigenschappen van haar product te wijten was. En hiernaast de verklaring van de Luchtvaartdienst.                                           (Coll. H. Dekker)

 

17.04.1932 PH-AFN    Pander EG 1                35     Deventer              Terug / Top

Het was de bedoeling om van Schiphol naar Twente te vliegen. Onderweg begon de motor

onregelmatig te lopen en werd een voorzorgslanding op het vliegterrein bij Deventer

gemaakt.

De bestuurder vermoedde 'vuil in de benzine' en maakte een brandstofleiding los, hij 

liet die goed doorstromen en toen bleek inderdaad de storing opgeheven. 

Een uur na z'n landing vertrok hij weer naar Twente.

Bestuurder: J.E. van Tijen.

 

Beide foto's uit Eigen erf 22.4.1932  via Karel Kalkman

 

Het rapport van de Deventer politie                                  (Coll. Jan Evert Leeuw)

     

22.04.1932 PH-AER    Koolhoven F.K.41           4101   Le Bourget(F)         Terug / Top

Terwijl ze op ca. 500 ft. boven het terrein vloog begon het toestel plotseling hevig te 

trillen. 

De motor afgezet en een goede landing gemaakt. Een KLM-mecanicien demonteerde 

toen de propeller en constateerde daarna een breuk in de krukas.

De motor werd naar de fabriek (Siemens) gestuurd en daar gerepareerd. 

In juni vloog het toestel weer, het nieuw uitgereikte BvL werd in de 2e helft van juni 

naar Le Bourget gezonden. Toen was het toestel kennelijk nog steeds daar.

Bestuurster: mevr. J.Hoekstra-v.d. Does.

       

     Het reparatierapport van de Siemens motor.

                                            (Coll. H. Dekker)

         

     

24.04.1932 PH-AFS    Fokker F.VIIb-3m           5263   Singapore(9V)         Terug / Top

Noodlanding wegens motorstoring op vliegveld Alor Star.  

Er bleek een inlaatklep in een cilinder gevallen te zijn. 

De cilinder moest vervangen worden.

Bestuurder: P. Both. Copiloot: G. Bax. Boordwerktuigkundige: Chr. Biesheuvel. 

Marconist: J.J. Stodieck.

 
        25.04.1932 PH-AFI    Carley Jumbo               1      Middel                Terug / Top

Noodlanding bij Middel, onder Olst.

  

     Bericht in de Leeuwarder Courant 25.4.1932.

     

 

30.04.1932 PH-#      Pander                     =      Den Helder            Terug / Top

Tijdens de Nederlandse Rondvlucht moest met een Pander een noodlanding bij Den Helder 

gemaakt worden.

Bestuurster: mevr. J. Hoekstra-v/d Does.

 

     Leeuwarder Nieuwsblad 30.4.1932, via K. Kalkman.

     

 

10.05.1932 PH-ADN    Fokker F.VIIa              4984   Lübeck(D)             Terug / Top

Noodlanding wegens wegvallende oliedruk. Er moest een cilinder vervangen worden.

Bestuurder: P. Soer.

     

10.05.1932 SE-ACZ    Fokker F.XII               5303   #                     Terug / Top

Blikseminslag. Op 10 mei werd het kompas opnieuw gecompenseerd.

 

11.05.1932 G-AABF    Blackburn L.1B Bluebird    1450/6 Zwijndrecht           Terug / Top

De bestuurder was verdwaald omdat hij Dordrecht aanzag voor Rotterdam. En dus het vliegveld 

niet kon vinden. De volgende dag weer opgestegen.

 

     De Banier 12.5.1932, via K. Kalkman.

     

  

16.05.1932 OO-BSC    Orta St. Hubert            =      Eelde                 Terug / Top

Tijdens het pinkstervliegfeest werd de kabel voor autostart niet opgeruimd. 

Toen het Belgische toestel startte, reed het er overheen en de kabel bleef aan het

staartwiel hangen. Hij ging mee de lucht in en viel er pas bij het passeren van de 

rand van het veld af.

Bestuurder: Mantel.

     

18.05.1932 PH-ADN    Fokker F.VIIa              4984   Twente                Terug / Top

Het KLM-toestel dat op weg was naar Malmö maakte wegens een kleine motorstoring een

noodlanding. Er was een klepstoter defect en er moest een cilinder vervangen worden.

Bestuurder: W.C. van Veenendaal.

 

     Uit het maandrapport van NVLT.                    (Coll. Jan Evert Leeuw)

     

   

NB. Ooit heb ik ook een noodlanding op Twente op 13/5 gemeld. Dat was een misverstand a.g.v.

de slecht leesbare datum in bovenstaand rapport.

     

29.05.1932 PH-AET    Fokker F.VIIa              4      Schiphol              Terug / Top

Botsing tegen een auto op het platform, de propeller van motor #2 moest vervangen worden.

Bestuurder: Gwk. Stolk.

     

02.06.1932 PH-AFU    Fokker F.XII               5285   Rangoon(XY)           Terug / Top

Men had de slechte plekken in het plaatselijk zachte veld niet gemarkeerd. 

Hierdoor zakte het vliegtuig weg en moest er met een tractor uitgesleept worden. 

Hierbij raakte de rechter schroef de tractor en werd beschadigd.

De PH-AIE zou de volgende dag vanuit Batavia de terugreis aanvaarden, door onmiddellijk

contact met Bandoeng op te nemen kon deze nog een nieuwe propeller meenemen zodat de

vertraging slechts twee dagen was.

Gezagvoerder: Q. Tepas. Copiloot: W. van Veenendaal. Boordwerktuigkundige: M. Franse. 

Telegrafist: L.C. Dik.

     
                       De telefoonnotitie van de melding door dhr. Martin.

     

     

08.06.1932 PH-ADW    Pander EC                  23     Rotterdam             Terug / Top

           PH-AJM    Koolhoven F.K.44           4402

De bestuurder taxiede met de Pander na een lokale oefenvlucht terug naar het platform. 

Ter hoogte van het clubhuis stond de PH-AJM geparkeerd en hij kon, mede omdat hij voor 

de wind draaide, een botsing niet meer vermijden. 

Van de PH-ADW werd de schroef en van de PH-AJM de rechtervleugeltip beschadigd.

Bestuurder: Muntinga.

                                              (Coll. H. Dekker)

     
  

11.06.1932 PH-AIL    Koolhoven F.K.43           4302   Moerkapelle           Terug / Top

Noodlanding wegens motorstoring. Ontluchtingssysteem defect.

Bestuurder: P. Both.

         

     Nóg een telcom aantekening.          (Coll. H. Dekker)

     

     

12.06.1932 PH-AKA    Pander EF 85               27     Vlissingen            Terug / Top

Het gras stond er hoog bij. Weliswaar was de baan gemaaid, maar het maaisel was niet goed

verwijderd zodat bij de start er een grote pluim hooi aan de staartsteun bleef haken. 

De besturing ging heel moeilijk maar het toestel kwam wel los. 

De bestuurder maakte bij aankomst te Rotterdam zekerheidshalve een voorzichtige korte

landing. Daarbij knikte de verende stijl van de rechter landingspoot.

Bestuurder: R. van Romunde.

     
          Het gebeuren met de PH-AKA werd ook telefonisch gemeld.
                                                   (Coll. H. Dekker)
         
     
    13.06.1932 D-#       #                          #      Buurse                Terug / Top
     De heer A.K. was van plan om met zijn vliegtuig "TOMMY" van Munster naar Osnabrück te vliegen.
    Dat duurde nogal lang, en toen hij wegens brandstofgebrek landde, bleek hij in Nederland aan de
    grond te staan. Na brandstof te hebben getankt vertrok hij weer.
    Bestuurder: A.K.
   
              Tubantia 18.6.1932  via Evert Jan Leeuw
         
                         
       

18.06.1932 PH-#      Pander                     =      Barneveld             Terug / Top

De bestuurder had samen met een filmer van het Polygoonjournaal de aankomst van de 

”Graf Zeppelin” op Twente gefilmd. 

Op de terugweg moest wegens een vastgelopen klep een noodlanding gemaakt worden. 

De filmrol werd over de weg verder gebracht, het vliegtuig werd de volgende dag 

gerepareerd en Hein Schmidt Crans vloog het weer naar Waalhaven.

Bestuurder: A. van Ulsen.

 

18.06.1932 F-ALKL    Potez 36                   2393   Overschie             Terug / Top

    Noodlanding wegens motorstoring.
    Bestuurder: M.Vernier.

  

     De Banier  20.6.1932, via K. Kalkman.

                      

 

19.06.1932 PH-AJM    Koolhoven F.K.44           4402   Twenthe               Terug / Top

    Motorstoring.
    Bestuurder: A.F. Postmaa.
                                          (Coll. H. Dekker)
         
   

29.06.1932 SE-ABZ    Junkers W.33d              2548   Amstelveen            Terug / Top

Vanaf Harderwijk werd het zicht steeds slechter zodat de bestuurder steeds lager moest 

gaan vliegen om grondzicht te houden. 

Maar in de buurt van Schiphol aangekomen lukte het hem niet het veld te zien. 

Hij kruiste zoekend op 50 meter hoogte toen hij grondzicht kreeg en een weiland zag dat 

hem geschikt leek voor een noodlanding.

In de uitloop zag hij een vijf meter brede sloot voor zich opdoemen en met vol gas geven 

en optrekken probeerde hij daar overheen te 'wippen'. Dat lukte bijna, alleen de

staartsteun sloeg tegen de oever aan de overkant. Maar hierdoor kreeg het toestel in 

de daaropvolgende rol een afwijking en rolde alsnog in een andere, ondiepe, sloot die

loodrecht op de eerste stond.

In deze sloot rolde het toestel verder waarbij na zo'n 50 meter de rechter wielpoot 

afbrak en het toestel een kwart slag naar rechts maakte en tot stilstand kwam.

De beide inzittenden bleven ongedeerd. 

Het vliegtuig werd gedemonteerd en per trein naar Malmö teruggebracht.

Bestuurder: K.B. Liljeberg. Marconist: N. Uttergärd.

 

 Een tweetal foto's van de Junkers op z'n buik.                                              (Coll. H. Dekker)

           
           

  Het verslag van het onderzoek door inspecteur Van der Heijden.                               (Coll. H. Dekker)

     

02.07.1932 PH-20     Kassel 12                  =      Egmond aan Zee        Terug / Top

De Commissie voor het Zweefvliegen van de KNVvL organiseerde voor net als het jaar 

daarvoor een zweefvliegkamp. 

De openingsvlucht werd uitgevoerd door de Duitse instructeur van de Akademische

Fliegergruppe Stuttgart die, in de veronderstelling dat er voldoende stijgwind bij de

duinrand te vinden zou zijn, loodrecht er naar toe vloog. 

Helaas er was op dat moment nauwelijks stijgwind en het vliegtuig vloog met een harde klap

tegen een duin en werd ernstig beschadigd.

Bestuurder: H. Wendling.

 

     Nieuwe Leidse Courant 5.7.1932, via K. Kalkman.

     

     

03.07.1932 PH-AGO    Koolhoven F.K.41           4104   Assche Terheijde(OO)  Terug / Top

De vlucht zou van Brussel, via Oostende, naar Rotterdam voeren. 

Onderweg raakte de borging van de inlaatklep van cilinder #2 los zodat dat klep in die

cilinder viel en daarna door de zuiger tegen de kop geduwd werd. 

De motor stopte direct.

De keus voor een noodlandingsterrein was niet groot en viel op een weiland waarin 25 à 30 

koeien liepen.

Hij kwam zo kort mogelijk binnen, liet zich achter een bomenrij snel zakken en kwam daar 

tegen een hek met betonnen palen tot stilstand. 

Vanuit de lucht was dit hek niet te zien geweest. De bestuurder en zijn passagier bleven 

ongedeerd. 

Het vliegtuig werd nagenoeg geheel vernield het wrak werd nog wel weer teruggebracht naar 

Rotterdam.

Bestuurder: A.F. Postmaa.

NB. - De veel gebruikte type-aanduiding F.K.42 is apocrief, er is nooit een F.K.42 ingeschreven geweest. 

      En ondanks het feit dat hij door Frits Koolhoven zelf, en alle historici na hem F.K.42 werd genoemd, is dat 

      formeel niet correct!

      De PH-AGO was gedurende de hele levensloop middels BvI no. 67 (zie illustratiepagina!) ingeschreven als F.K.41 

      (constructienummer 4104!) terwijl op BvL No.49, én de aanvraag daarvoor, F.K.41e (met óók 4104) stond.

    - De plaatsnaam is zoals hij in de contemporaine documenten vermeld stond. Na modernisering der Belgische 

      plaatsnamen is de naam tegenwoordig Assche-ter-Heyden.

     

Het rapport van het ongeval en de motivering van de NLS om de Cirrus-motoren niet meer te gebruiken. De kwaliteit van het verslag van het onderzoek laat reproductie helaas niet toe. (Coll. H. Dekker)

  

           10.07.1932 PH-AII    Fokker F.XII               5301   Calcutta(VT)          Terug / Top

Aan de cilinderkoppen van alle drie de motoren werden scheurtjes waargenomen. 

Twee cilinders werden direct verwisseld, te Karachi zouden ze weer geïnspecteerd en zo

nodig vervangen worden.

Gezagvoerder: L. Sillevis. Copiloot: F. van Breemen. Boordwerktuigkundige: C. den Blanken. 

Telegrafist: H. Dené.

           

11.07.1932 PH-AIE    Fokker F.XII               5292   Bandoeng(PK)          Terug / Top

           PH-AIJ    Fokker F.XII               5302   Karachi(AP)

Ook in de midden-motor van de “Ekster” en de “IJsvogel” werden scheurtjes gevonden. 

In één cilinder van de laatste zelfs 27.

     

  De brief van de chef motoren-afdeling met een uitgebreide beschrijving van de motorproblemen. (Coll. H. Dekker)

     

13.07.1932 PH-AIL    Koolhoven F.K.43           4302   Moerkapelle           Terug / Top

Noodlanding wegens slecht weer.

     

14.07.1932 D-1154    Raab Katzenstein RK IIa    36     Tilburg               Terug / Top

Dit toestel was eigendom van H. Schuhmacher en “een zekeren van Ravensteijn te Breda”, 

zoals door eerstgenoemde werd verklaard. 

Het BvL was verlopen (op 6/7) en het toestel zou vanuit Roosendaal naar Duitsland

overgevlogen worden voor een reparatie en de BvL-verlenging.

Het vertrek was op de dag ervoor maar tijdens de vlucht raakten beide heren verdwaald 

en maakten een noodlanding in België, tussen Turnhout en Merxplas. 

Omdat het veldje nogal klein was, werd er de volgende dag maar een beperkte hoeveelheid 

brandstof getankt en bleef Van Ravensteijn achter.

De bedoeling was om naar Gilze-Rijen te vliegen en daar weer te tanken en dan alsnog naar 

Duitsland te vliegen. 

Helaas, wéér verdwaalde de bestuurder en ter hoogte van Tilburg was, na geruime tijd 

zoeken, de brandstof op. Een geschikt landingsterrein was niet meer bereikbaar en hij 

moest het toestel “in een perceel mastbosch, gelegen ten Westen van het Wandelbosch aan 

de Kievitsbaan” aan de grond zetten. Dit resulteerde in beschadigde vleugelvoorranden en

tenslotte in een neusstand.

Bestuurder: H. Schuhmacher.

NB. Hoewel in het proces-verbaal de eigenaar Schuhmacker wordt genoemd, neem ik aan dat Schuhmacher correct is.

Ook Ries geeft in zijn "Recherchen zur Deutschen Luftfahrzeugrolle" deze laatste versie.

           

Het proces-verbaal van de gemeente-politie van Tilburg.                                       (Coll. H. Dekker) Bericht in Het Vaderland  14.7.1932. (KB)

  

    14.07.1932 PH-#     Fokker IX                  =       Eelde                 Terug / Top

Wegens een defect aan de benzineleiding moest de Fokker van de lijn Amsterdam - Malmö een 

landing maken.

 

     Nieuwsblad van het Noorden 15.7.1932, via K. Kalkman.

     

  

21.07.1932 PH-AEJ    Pander EC                  24     Schiphol              Terug / Top

De leerling kreeg als opdracht twee doellandingen uit te voeren en daarna, vanaf 600 meter

hoogte, met stationair draaiende motor, nog een.

Op 600 meter hoogte ging opeens de neus van het toestel omhoog en de bestuurder besefte 

onmiddellijk dat de besturing defect was. Achteraf bleek dat de verbinding tussen knuppel 

en hoogteroer-as verbroken was. Door regeling van het toerental -en de goede vliegeigenschappen 

van dit type!- zag hij kans het toestel in zodanige positie te brengen dat hij op het veld 

kon landen.

Vlak voor de landing moet hij nèt iets te veel gas hebben teruggenomen waardoor de neus iets 

te ver omlaag kwam.

Het gevolg was dat het toestel na touchdown over de kop sloeg. Het toestel werd ernstig 

beschadigd, de bestuurder bleef ongedeerd. Hij werd natuurlijk wel gecomplimenteerd met 

de wijze waarop hij zichzelf en het toestel (grotendeels) behouden aan de grond had gekregen.

Bestuurder: J.H. Eilders.

     

 Het verslag dat opgemaakt werd door dhr. Van der Heijden.                                     (Coll. H. Dekker)

	En tenslotte de op z'n rug liggende PH-AEJ. (Vliegtuigencyclopedie Hooftman 9, blz. 128)

  

22.07.1932 PH-#      Fokker                     =      Lengel(D)           Terug / Top

Wegenbs motorstoring moest het KLM-vliegtuig, met vier passagiers aan boord, een noodlanding

maken nog juist op Duits grondgebied. Na een uur weer opgestegen.

 

27.07.1932 PH-AID    Fokker F.XII               5291   Moelmein(XY)         Terug / Top

Het toestel kwam onverwacht in een gebied met slecht weer terecht. 

Gedurende een volle minuut steeg het toestel 8m/sec. zonder dat de bestuurder er iets 

aan kon doen. Zie ook PH-AIP op 9 september 1932.

Bestuurder: I.W. Smirnoff. Copiloot: A. Viruly. Boordwerktuigkundige: M. Westrate. 

Marconist: M.L. Koopman.

     
    31.07.1932 PH-AIA    Pander EF 85               39     Schiphol              Terug / Top
    De examenkandidaat vergiste zich en landde op een veld ernaast.
    Bestuurder: J.H. Eilders.
     
          Van Ronald Dijkstra kreeg ik deze melding uit het jaarrapport. (Amsterdams archief 1323-316)
           
 

01.08.1932 PH-ADX    Fokker F.VIIa              1      Vlissingen            Terug / Top

Een van de lippen van het driehoekige U-stuk waarmee de stabilodraadas aan de voorkant 

aan de romp bevestigd is brak af. 

Hierdoor kwam het staartvlak in de laagste stand naar beneden te staan en ging het

vliegtuig na de start opeens met de neus omhoog. 

De bestuurder keerde direct terug waarna een tijdelijke reparatie werd uitgevoerd en 

daarmee kon het toestel leeg naar Rotterdam teruggevlogen worden.

Bestuurder: J.J. Abspoel.

     

     De melding van de Chef-TD. (Coll. H. Dekker)

     

     

03.08.1932 PH-ADO    Fokker F.VIIa              4983   Schiphol              Terug / Top

Tijdens het taxiën met de staart tegen een paaltje van een terreinlicht gebotst. 

Het stabilo werd beschadigd.

Bestuurder: J.S.W. van der Feijst.

           

08.08.1932 PH-AFL    Fokker F.XII               5242   Waalhaven             Terug / Top

Tijdens het uitrollen na de landing bleef de staartsteun haken achter een ca. acht cm.

boven het veld uitstekend rooster van een verzonken grondlicht. 

Enige spandraden braken en het achterstuk van de romp werd ontzet.

Van deze gelegenheid werd gebruik gemaakt om ook de Leeuwerik met een staartwiel uit te rusten. 

Daartoe werd de achterromp losgezaagd en voor ombouw (én reparatie dus) 

naar Fokker gestuurd.

Bestuurder: Q. Tepas.

     
                      "Met het oog op het gebruik van een staartwiel"

     

     

11.08.1932 #         #                          =      Simongan(PK)          Terug / Top

Het verloop van het ongeval is me niet erg duidelijk, ANETA meldt dat de

“Dare-devil-motorrijder van de Manilla Shows, Bill Palmer, uit zijn vliegtuig sprong 

zonder de motor af te zetten. Zijn scheenbeen werd door den propeller versplinterd”.

     

     Bericht in Het Vaderland 12.8.1932.  (KB)

     

     

12.08.1932 PH-AEG    Fokker F.VIII              5044   Twente                Terug / Top

Bij de landing sloeg de staartsteun tegen de rand van het veld en werd beschadigd.

Bestuurder: W.C. van Veenendaal.

     

13.08.1932 PH-AGR    Fokker F.VII-3m            5187   Schiphol              Terug / Top

           304       Fokker C.Vd                =

De Fokker C.Vd reed na het starten van de motor zonder bestuurder weg en botste tegen 

de PH-AGR.

'Aspirant-vlieger' van de Fokker: D.L. Asjes.

     

15.08.1932 PH-AFR    Fokker F.VIIb-3m           5262   Hamburg(D)            Terug / Top

Bij de landing grepen de remmen opeens onverwacht hard aan, een langzame neusstand was 

het gevolg.

Bestuurder: W.C. van Veenendaal.

     

16.08.1932 PK-AFE    Fokker F.VIIb-3m           5123   Batoekaoe(PK)         Terug / Top

De bedoeling was om in enige etappes naar Koepang te vliegen en onderweg een

verkenningstocht over de Kleine Soenda Eilanden te maken.

De eerste tussenlanding was te Grogak op Bali. Na aankomst werden daar zeven rondvluchten 

uitgevoerd en om 11.45 uur startte het toestel voor een rondvlucht boven Bali met als doel 

boven de grotere plaatsen strooibiljetten uit te werpen.

Het eerste doel was de dessa Tabanan. 

Daartoe moest hij een bergrug passeren en zijn plan was over de pas Westelijk van Batoekaoe 

vliegen. 

Dezelfde pas waarover de grote weg van Boeboenan naar Tabanan voert, achteraf bleek dat hij 

feitelijk een andere pas had genomen.

Terwijl hij een der bergruggen wilde passeren, merkte hij dat het toestel niet meer steeg 

en zelfs neergedrukt werd. Terugkeren was onmogelijk omdat er gewoon niet genoeg ruimte 

tussen de bergen was voor het maken van een bocht. 

Hij trachtte met volgas over de bergrug te komen maar het lukte niet. 

Het toestel raakte een boom en vloog daarna tegen de grond; het werd ernstig beschadigd.

De bestuurder werd gewond, de andere drie inzittenden bleven ongedeerd.

Bestuurder: E.A.J. Prillwitz. Boordwerktuigkundige: F.J. Lischer.

     

 Bericht in Het Vaderland 17.8.1920.

 Het Rapport van de Commissie Groeneveld Meijer.                                               (Coll. H. Dekker)

     

17.08.1932 PH-20     Kassel 12                  =      Egmond aan Zee        Terug / Top

Het toestel was weer gerepareerd na het ongeval van 2 juli. Er zou een autostart worden

uitgevoerd en de daartoe aangewezen leden waarschuwden het publiek wat dichter bij de

duinen te blijven, “wilt U wat naar den duinvoet gaan, het toestel zwaait soms heen en

weer, de verantwoording is voor U”.

Nadat het toestel ca. 30 meter over het strand had geschoven, lieten de tiplopers het 

los en 15 meter verder was het los van de grond. Het slingerde wat heen en weer maar 

dat was normaal was tijdens de beginfase van een autostart. 

Deze keer echter achtte de instructeur de slingering wat ruim en ontkoppelde zodat 

de bestuurder genoodzaakt was een landing uit te voeren. Hierbij werd een toeschouwer, 

die zich niet ver genoeg had verwijderd, getroffen en ernstig gewond.

Bestuurder: J. Leeuwenberg.

Het ongeval had nog een juridische nasleep omdat niet duidelijk was of de zweefvliegers, bij gebruikmaking van 

een in feite openbaar stuk strand, al dan niet aansprakelijk gesteld konden worden voor de schade. 

De afloop hiervan is mij niet bekend.

     

  Het Proces-Verbaal van gemeente- en onbezoldigd ryksveldwachter Willem ten Bruggencate van de gemeente Egmond.

                                                                                                (Coll. H. Dekker)

     

               

     

18.08.1932 PH-AFV    Fokker F.XII               5284   Oldebroek             Terug / Top

Noodlanding. Eerst werd gedacht aan brandstofgebrek maar de oorzaak bleek vervuilde 

benzine te zijn.

     

19.08.1932 PH-AFM    Pander EG 1                33     Rotterdam             Terug / Top

In een brief d.d. 27.8.1932 meldt de NLS aan de RLS dat zich met dit toestel een 

incident had voorgedaan. 

Na het op 1000 ft. in een vrille brengen was het daar niet meer uit te krijgen en 

bovendien reageerde de motor niet op gasgeven. 

Pas op ca. 100 meter hoogte pakte de motor weer en kon de bestuurder middels een 

duikvlucht de normale vliegstand herstellen

Daarna haperde de motor echter weer en zat er niets anders op dan een noodlanding te maken. 

Dit gebeurde “op de weg nabij de werf van de firma Lith en Madern”.

Gezagvoerder: A.F. Postmaa.

     

20.08.1932 PH-AIG    Klemm L 25                 213    Vlieland              Terug / Top

Noodlanding, over de schade zijn m'n bronnen niet eenduidig! De opgave varieert van 

licht tot zeer zwaar (zoals hieronder). En ook over de ongevalsplaats heerst geen 

overeenstemming, die wordt ook als Borkum opgegeven!

Maar de Alkmaarsche Courant meldt ten eerste dat het Vlieland was en dat weliswaar bij 

de noodlanding geen schade ontstond maar de het toestel, na reparatie, bij de start het 

prikkeldraad raakte en in zee terechtkwam. En dus ernstig beschadigd werd.

Bestuurder: H. Stoll.

 

 Sumatra Post 27.9.1932, via K. Kalkman.                       De Klemm te water!                 (Coll. D. Bruin)

   
    21.08.1932 PH-#      Pander                     =      Hilversum             Terug / Top
    Noodlanding op de Hilversumse Meent als gevolg van een vette bougie.
   

22.08.1932 PH-AGR    Fokker F.VII-3m            5187   Het Kanaal            Terug / Top

Vliegend boven het open water ontstond een motorstoring, een klep was in een cilinder

gevallen. Er zat niets anders op dan door te vliegen en na het bereiken van het vasteland

een noodlanding te maken.

Bestuurder: J.J. Hondong.

        

24.08.1932 PH-AIG    Klemm L 25                 213    Vlieland              Terug / Top

Na reparatie van de schade was het toestel weer gerepareerd en, hoewel het BvL geschorst

was wist de bestuurder de veldwachter te overtuigen dat een proefvlucht wel toegestaan was.

Hij startte echter van een ongeschikt, te kort, terrein en de start eindigde in een crash.

De schade was zeer ernstig, de reparatie duurde bijna een jaar.

Ik vermoed dat hier enige 'epische verdichting' in het spel is. Want het lijkt me

nauwelijks mogelijk dat het toestel na de tewaterlating van 20/8 alweer vlieggereed zou

zijn! Kortom, ik denk dat dit ook eigelijk het 20/8 incident betreft.

Bestuurder: H. Stoll.

     

29.08.1932 PH-ADX    Fokker F.VIIa              1      Haamstede             Terug / Top

De nadering werd met rugwind uitgevoerd omdat de windrichting verkeerd werd aangegeven.

Mogelijk daardoor zakte het toestel wat snel door. 

Het onderstel sloeg tegen het talud van de grenssloot en bleef daarin achter. 

Het toestel kwam verderop op de buik schuivend tot stilstand.

De reparatie werd ter plekke uitgevoerd door een hulpploeg o.l.v. Van der Muelen en Finzel.

Bestuurder: Supheert.

     

31.08.1932 SE-AAE    Junkers G.24               836    Geesteren             Terug / Top

Het toestel vertrok om 23.20 uur van Schiphol om via Hannover en Kopenhagen naar Malmö te

vliegen. 

Op basis van getuigenverklaringen werd het verloop van het laatste deel van de vlucht

gereconstrueerd. Bij de positiemelding (00.01 uur) boven Almelo rapporteerde de

radiotelegrafist geen bijzonderheden zodat aangenomen kan worden dat de motoren toen nog

normaal werkten.

Ter hoogte van Tubbergen werden de motoren afgezet en werd een ruime linkerbocht 

gemaakt. De hierbij afgelegde weg was zo lang en het hoogteverlies zó gering dat de 

motoren hierbij, minstens gedeeltelijk, toch weer ingeschakeld moeten zijn geweest.

Ook uit de verklaring van een getuige, wiens boerderij werd beschadigd, kan worden 

geconcludeerd dat toen in ieder geval twee motoren op volle kracht moeten hebben gedraaid.

Het toestel had het landingslicht aan en raakte diverse obstakels: een schoorsteen, een 

kastanjeboom, een dak, populieren en dennen, en bij ieder aanraking braken er (onder)delen 

van het toestel af. Het sloeg in het veld achter de huizen tegen de grond en werd geheel 

vernield. 

De beide bemanningsleden (zie ook 29/6) kwamen om het leven.

Bij het onderzoek bleek dat een zuiger van motor #3 doorgebrand was. 

Dat hoeft op zich niet zo'n probleem te zijn, de vliegeigenschappen op twee motoren van 

dit type waren prima. 

Mogelijk was doorvliegen niet mogelijk vanwege de door deze storing veroorzaakte trillingen, 

de betrokken motor was niet voorzien van een uitbalanceer-inrichting.

De restanten van het vliegtuig werden later verkocht aan een oud-ijzerhandelaar in Almelo.

Bestuurder: K.B. Liljeberg(†). 

Marconist:  N. Uttergärd(†).

 

Terug naar de opsomming "Ernstige ongevallen"

 

NB. In de stukken bij het onderzoek wordt ook een opsomming van de drankconsumptie van de piloot opgegeven 

t.w. 3 Bols, 4 port en 12 bier. En het commentaar op de start was “vreemd, zo niet roekeloos...”. 

In het verslag van het onderzoek wordt echter geen verband met het ongeval gelegd.

            
            Een drietal foto's ter beschikking gesteld door A. Vermeulen.
           
   

Twee foto's van het totaal vernielde toestel. (Links via Ed Nolte, en hieronder een krantenknipsel van onbekende herkomst)

 

  Bericht in Het Vaderland 1.9.1932. (KB)

   

31.08.1932 “La Rêve” Vrije ballon              =       IJsselmeer            Terug / Top

Ter gelegenheid van het Koninginnefeest was de ballon in Amsterdam opgestegen en 

daarna richting IJsselmeer gedreven en tenslotte in het water terechtgekomen. 

De ballonvaarder werd in uitgeputte toestand, samen met z'n ballon, door de kapitein 

van de Sint Martinboot (?HD) uit het water gevist.

Ballonvaarder: van Someren.

     

     Bericht in Het Vaderland 1.9.1932. (KB)

     

     

31.08.1932 F-ALVX    Mauboussin PM.XII          01     Wijhe                 Terug / Top

De bestuurder nam deel aan de Europese Rondvlucht en was op weg naar Rotterdam. 

Bij Wijhe moest hij wegens olieverlies een noodlanding maken.

Na het aanvullen van de olie kon hij 's middags om half vier weer opstijgen.

Bestuurder: A. Nicolle.

     

     Bericht in Het Vaderland 1.9.1932. (KB)

     

     
    01.09.1932 PH-#      Pander                     =      Farnborough(G)       Terug / Top
    De bestuurder deed, samen met enige ander sportvliegers, mee aan een rally naar Hagton
    Airport. De bestuurder arriveerde vier uur na de andere Nederlanders vanwege een noodlanding
    op Farnborough.
    Bestuurder: C. van Nierop.

07.09.1932 PH-AFS    Fokker F.VIIb-3m           5263   Rotterdam             Terug / Top

Noodlanding wegens motorstoring. Na reiniging van de benzinezeef kon weer opgestegen

worden.

Bestuurder: E. van Dijk.

     

09.09.1932 PH-AIP    Fokker F.XVIII             5309   #                     Terug / Top

Onderweg naar Nederlands-Indië (vlucht #93) kwam het toestel in zeer slecht weer terecht.

Zonder dat de bestuurder daarop invloed kon uitoefenen steeg het toestel naar 3800 meter 

en daalde daarna weer tot 1800 meter hoogte, onderwijl allerlei oncontroleerbare 

bewegingen makend. 

Op 1800 meter stabiliseerde het toestel zich in een vlakke vrille waardoor de bestuurder 

de zaak weer 'over kon nemen'. 

Omdat in de buurt bergtoppen waren hoger dan 2000 meter besloot gezagvoerder terug 

te keren.

Gezagvoerder: Q. Tepas. Copiloot: van Steenbergen. Boordwerktuigkundige: M. Franse. 

Telegrafist: L.C. Dik.

Zo'n verhaal doet trouwens onwillekeurig aan de “Uiver” denken!

     

13.09.1932 PH-AEX    Pander EC 11               26     Eindhoven             Terug / Top

Tijdens de start bezweek het cardanstukje van de linker onderstelpoot. 

Het toestel kwam op de neus tot stilstand en de schroef werd daarbij beschadigd. 

Ook aan de rechter poot vertoonde dat onderdeel al scheurtjes. “Het feit dat de 

cardanstukken het begeven is niet te wijten aan slecht onderhoud, het blijkt dat 

electron geen geschikt materiaal is voor dit onderdeel.” 

Ze werden allemaal vervangen door van duraluminium gemaakte exemplaren.

                               

Gerard Casius zag hier eigenlijk geen schade. De tekst op de foto luidt: "Langs deze lijn is een duidelijk zichtbare Röntgen foto gemaakt die helaas is zoekgeraakt" De foto was opgeborgen met het commentaar "Breuk". Later meldde Gerard: Wat ik nu op de foto zie, is inderdaad vroege röntgenapparatuur en geen "olietrechter". De bedoeling was kennelijk om een staalbuis dwarsbalk in de romp, waaraan het landingsgestel is bevestigd, te onderzoeken op scheuren, waarschijnlijk na een harde landing. En zó komen misverstanden in de wereld!! Deze foto toont niet de PH-AFX maar de PH-AEX na de schade van 13.10.1932 tijdens de Vliegweek Eindhoven 10.09.1932 - 18.10.1932. E.e.a. is in Crasharchief duidelijk beschreven. Met dank aan Coen (Flash) van den Heuvel.!

Nevenstaande foto heb ik aanvankelijk geplaatst als de PH-AFX. Coen van de Heuvel lette wél goed op! Het bleek de PH-AEX te zijn na de schade op 13.9.1932. In de andere rubrieken (Nedfoto en Vragenrubriek) heb ik de nevenstaande correctie geplaatst en ik hoop dat deze 'misser' in de toekomst niet voor problemen gaat zorgen! Het rapport betreffende het ongeval.   (Coll. H. Dekker)

     

13.09.1932 PH-AGR    Fokker F.VII-3m            5187   Rotterdam             Terug / Top

Noodlanding omdat opeens de oliedruk wegviel. Na reiniging van een oliefilter kon weer

opgestegen worden.

Bestuurder: E. van Dijk.

     

18.09.1932 PH-12     ESG 29                     =      Eindhoven             Terug / Top

Bij een traverserende landing brak de schaats.

Bestuurder: F.J. Philips.

  

23.09.1932 PH-#      #                          =      #                     Terug / Top

    Als gevolg van mist boven Zuid-Engeland moest een tiental machines met bestemming
   
         Bericht in de Leeuwarder Courant 24.9.1932.
         
 

25.09.1932 PH-AHA    C.G. Spencer & Sons        =      Zevenhuizen           Terug / Top

Bij de landing 'pakte' het anker niet en ook liep de ballon langzaam leeg zodat de mand 

met hoge snelheid over de grond werd gesleept. 

Aan de 'trektocht' kwam een eind in een diepe sloot. De mand was vernield, de inzittenden

bleven ongedeerd.

Ballonvaarder: W. Pottum.

     

     De heer Pottum schreef zelf 'een verslagje'.

                                             (Coll. H. Dekker)

      

     

27.09.1932 PH-AIA    Pander EF 85               39     Waalhaven             Terug / Top

Na een normale start zette de bestuurder op een hoogte van ca 50 meter een linkerbocht in.

In deze bocht liep het toerental snel terug en het vliegtuig begon af te glijden.

De bestuurder prikte bij om meer snelheid te krijgen, maar moest om weer boven het veld te 

komen wel weer optrekken om enige bomen te ontwijken. Hierbij raakte hij toch nog net de 

boomtoppen en bij zijn poging om het toestel vlak hierachter aan de grond te zetten werd hij 

door de sterke dwarswind naar links weggezet. Met de linkervleugel raakte hij toen een rijtje 

wilgenbomen, het toestel zwiepte om en kwam in de bomen tot stilstand. 

Linker boven- en ondervleugel beschadigd, schroef gebroken en onderstel ernstig beschadigd, 

de bestuurder bleef ongedeerd.

Bij het onderzoek bleek dat een klepsteel van cilinder #4 vastgelopen was in de geleider. 

Die ochtend nog was de betreffende cilinderkop verwisseld maar er kon geen verband tussen 

dit ongeval en die reparatie worden aangetoond. Eerder leek het dat “het materiaal van klep 

en klepgeleider niet bij elkander pasten, zoodat het gewenscht schijnt, een andere combinatie 

in te voeren”.

Bestuurder: J.H. Muntinga.

        

De schade viel nogal mee, het toestel is tot mei 1940 in dienst geweest. (Coll. H. Dekker)

     

 Het verslag van het onderzoek door inspecteur Van der Heijden.                                (Coll. H. Dekker)

   

30.09.1932 PH-AFZ    Pander EF 85               31     Schiphol              Terug / Top

Tijdens de start bleef een uitlaatklep van de bovenste cilinder van de Walter Minor motor

vastzitten. De bestuurder voerde direct een noodlanding in de onmiddellijke nabijheid van

het veld uit.

Bestuurder: S. de Mul.

     

De brief van de heer De Mul aan de Luchtvaartdienst over zijn noodlanding met een opgave van de reparaties. (Coll. H. Dekker)

     

00.09.1932 PH-ADW    Pander EC                  23     Dubbeldam             Terug / Top

           PH-AEX    Pander EC 11               26

Drie vliegtuigen van de NLS hadden in Düsseldorf meegedaan aan een rally en keerden naar 

huis terug. Onderweg kwam er echter mist opzetten en de bestuurders van deze twee toestellen 

maakten een noodlanding.

Bestuurder PH-ADW: Jonkheer van der Wall van Repelaer. Bestuurder PH-AEX: H.M. Schmidt Crans.

Frits Koolhoven, die het derde toestel de PH-AGQ bestuurde, week uit naar Gilze-Rijen.

     

00.09.1932 PH-AIF    Koolhoven F.K.45           4501   Frankrijk(F)          Terug / Top

Heeft schade opgelopen.

     

     Maar verdere informatie over het waarom van 

      deze reparaties ontbreekt.           (Coll. H. Dekker)

     

     

00.09.1932 PH-AIK    Pander P.3                 41     Groot Brittannië(G)   Terug / Top

Noodlanding. Het toestel bleef daar enige tijd voor reparatie.

Bestuurder: F. ten Bos.

     

01.10.1932 PH-AII    Fokker F.XII               5301   Kohlak(VT)            Terug / Top

Na vertrek uit Bangkok met bestemming Rangoon kwam het toestel op een hoogte van 3500 

meter in de kop van de cumulus terecht, daar werd het door een sterke remoustik 

getroffen en helde sterk over naar links en in duikstand. 

Het corrigeren van de rolbeweging lukte niet omdat de besturing van de ailerons 

blokkeerde.

Na het corrigeren van de duikbeweging bleek de blokkering te zijn opgeheven, maar de

boordwerktuigkundige, die naast de bestuurder zat, zag toen dat de ailerons geheel

verdwenen waren! Het bleek achteraf dat de aileronkabel bij de bestuurderszitplaats

afgebroken was en dat de vleugels, voornamelijk ter hoogte van de ailerons, ernstig

werden beschadigd.

Hierna raakte het toestel nog tweemaal in een abnormale vliegstand maar daarvan was 

het verdwijnen van de ailerons waarschijnlijk de oorzaak. 

Hierna bleef de zaak stabiel en kon de bestuurder het toestel voorzichtig terugvliegen 

naar Bangkok. 

Het BvL van het toestel werd geschorst maar het werd wel toegestaan om het zonder

passagiers naar Bandoeng over te vliegen.

Gezagvoerder: E.C. Pellens. Copiloot: J.J. Abspoel. Boordwerktuigkundige: W.J. van Huut. 

Telegrafist: H.J. Siemer.

Trouwens, de passagier (te Roller) beweerde stellig dat bestuurder en bwk elkaar in de aileronbesturing 

tegenwerkten. In dit verband moet ook nog opgemerkt worden dat na de keuring van de bemanning op 25 en 26 oktober 

de gezagvoerder ongeschikt werd verklaard en dat zijn BvB geschorst werd.

             

Twee foto's die ik kreeg van Jan Timmermans, van het Graafs Museum.

   

  Het onderzoek door de heren Van der Heijden (LVD) en Van der Maas (RSL).                     (Coll. H. Dekker)

	En het verslag van de hieropvolgende reparaties heb ik op de fotopagina geplaatst.

   

12.10.1932 PH-AFS    Fokker F.VIIb-3m           5263   Londen(G)             Terug / Top

Tijdens kruisvlucht liep de motor tweemaal in toeren terug en de bestuurder besloot 

tot een noodlanding.

Bestuurder: W.C. van Veenendaal.

     

13.10.1932 PH-#      Pander                     =      Schiphol              Terug / Top

“...wederom Pander v/d NLS gedeeltelijk vernield.”

Vermoedelijk betreft dit het incident van 13/9.

     

20.10.1932 #         #                          =      Zandvoort/Egmond      Terug / Top

Er spoelden vliegtuigwrakstukken aan. De dag daarna ook bij Egmond.

“Het Vliegveld” meldde daarover:

“Blijkens officiële Britse inlichting moet worden aangenomen, dat de in oktober aan onze 

kust gevonden vliegtuig-wrakstukken afkomstig zijn van z.g. 'dummies', onbemande vliegtuigen 

gebruikt voor catapult schietproeven door een Brits oorlogsschip”.

  

 Algemeen Handelsblad 22.10.1932 en Nieuwsblad van Friesland, via K. Kalkman.

   
                        De Tijd 28.10.1932, via K. Kalkman.

     

 

22.10.1932 PH-12     Grunau 9 (ESG 29)          =      Eindhoven             Terug / Top

Harde landing, schaats gebroken.

     

23.10.1932 PH-12     Grunau 9 (ESG 29)          =      Eindhoven             Terug / Top

Harde landing, schaats gebroken.

     

26.10.1932 #         #                          =      Terschelling          Terug / Top

Er spoelde een band van een vliegtuig aan. Zie bij 20/10.

     

29.10.1932 SE-ACZ    Fokker F.XII               5303   #                     Terug / Top

Blikseminslag onderweg van Kopenhagen naar Amsterdam.

 

    Van Ronald Dijkstra kreeg ik deze melding uit het jaarrapport. (Amsterdams archief 1323-316)

     

     

00.10.1932 PH-AGQ    Koolhoven F.K.41           4105   #                     Terug / Top

In een reparatierapport wordt gesproken over het repareren van de linker tank. 

Mogelijk is dit slechts een technische storing.

Zie illustratie bij PH-AFZ 30.9.1932.

 

00.10.1932 PH-AJM    Koolhoven F.K.44           4402   #                     Terug / Top

Moet dit jaar bij een landing over de kop geslagen zijn.

Waarschijnlijk in de tweede helft, want op 21.10.1932 kreeg het RSL het verzoek om advies

m.b.t. de BvL-aanvraag na de reparatie.

   

08.11.1932 G-AAZF    Comper CLA.7 Swift         S.30/7 Schiphol              Terug / Top

De bestuurder probeerde op het beton voor het stationsgebouw te landen. 

Hij deed z'n best om zo kort mogelijk binnen te komen maar vergiste zich in de afstand. 

Hij ving het toestel te vroeg af en het kwam dus te laag over het hek binnen.

De wielen raakten de bovenkant van het hek en het toestel sloeg vlak achter het hek tegen 

de grond. Het werd ernstig beschadigd, motorbok geheel afgebroken, onderstel vernield en 

de onderkant van de romp lag grotendeels open. De bestuurder bleef ongedeerd.

Bestuurder: F.J.J.M. ten Bos.

     

 Het ongevallenrapport.                                                                         (Coll. H. Dekker)

       

11.11.1932 SE-ACZ    Fokker F.XII               5303   #                     Terug / Top

Blikseminslag. Op 11 november werd het kompas opnieuw gecompenseerd.

NB. Dit was, neem ik aan, na het incident van 19/10.

     

13.11.1932 PH-AIU    Pander Multipro            42     Schiphol              Terug / Top

Na de landing taxiede de bestuurder rustig naar loods C. Toen het toestel bijna stilstond

werd de staart door een plotselinge windvlaag opgetild en sloeg het over de kop. 

De beide inzittenden bleven ongedeerd.

Bestuurder: B. Nierstrasz.

       
           De havenmeester van Schiphol meldde het ongeval bij de Luchtvaartdienst.                      (Coll. H. Dekker)

     

13.11.1932 PH-12     Grunau 9 (ESG 29)          =      Eindhoven             Terug / Top

Het toestel werd niet goed vastgehouden en werd door een windstoot achterover geblazen.

Staart op twee plaatsen gebroken en ook hoogteroer en richtingsroer waren gebroken.

 

Een foto uit het jubileumboek van de EAC. 

Volgens het bijschrift zou het de eerste kraak van de "Sprinkhaan" zijn. 

Dat klopt sowieso niet, maar of hij bij dit incident hoort is net zo onzeker!

    

   

17.11.1932 PH-AIR    Fokker F.XVIII             5311   Londen(G)             Terug / Top

Tijdens het taxiën kwam het toestel in botsing met een obstakellicht.

Bestuurder: W.C. van Veenendaal.

        

26.11.1932 PH-AIE    Fokker F.XII               5292   #                     Terug / Top

Bij een blikseminslag werden antennes en schakelaars vernield.

     

     De Chef-TD omschreef de schade.       (Coll. H. Dekker)

     

  

00.11.1932 #         R.R.G. Zögling “Glibber”   #      Simongan(PK)          Terug / Top

Over de -oorzaak van- de schade heb ik geen informatie anders dan dat de reparatie op 

27 november begon.

 

02.12.1932 PH-AIE    Fokker F.XII               5292   Eelde                 Terug / Top

Wegens het slechte zicht maakte de bestuurder een voorzorgslanding.

 

      De Banier 3.12.1932, via K. Kalkman.

     

     

08.12.1932 PH-AFR    Fokker F.VIIb-3m           5262   Rotterdam             Terug / Top

Licht beschadigd door aanvaring (“aanvlieging”) met enige vogels tijdens kruisvlucht.

Bestuurder: E. van Dijk.

     

11.12.1932 Stadt Düsseldorf                     =      Wateringen            Terug / Top

Bij de landing werd een passagier uit de mand geworpen en raakt ernstig gewond. 

Hij overleed enige dagen later in het ziekenhuis.

Ballonvaarder: K. Münch.

Passagiers:    O. Gannitz(†). 

 

De namen van de andere twee passagiers weet ik niet. Een andere bron noemt ook nog een 

O.F. Gaumnitz maar ik vermoed dat dit dezelfde is als het slachtoffer.

 

Terug naar de opsomming "Ernstige ongevallen"

         

  Bericht in Het Vaderland 12.12.1932. (KB)

       
    13.12.1932 PK-SAI    de Havilland D.H.60M Moth  1485   Andir                 Terug / Top
    Beschadigd bij harde landing.
   

13.12.1932 D-1925    Junkers W.34               2542   Soerabaja(PK)         Terug / Top

Nadat hij met zijn toestel, als drijvervliegtuig, naar Australië was gevlogen wilde de

bestuurder met hetzelfde toestel, maar nu uitgerust met een wielonderstel in recordtijd 

van Port Darwin naar Londen vliegen.

Dat lukte dus niet. Bij de start, na een tussenlanding op Soerabaja, bleef het onderstel 

in een greppel haken en werd beschadigd.

Bestuurder: H. Bertram.

                                   (Foto via N. Geldhof)

     

     

25.12.1932 PH-AFN    Pander EG 1                35     Dinteloord            Terug / Top

De bestuurder had de bedoeling om via Bergen op Zoom naar Vlissingen te vliegen. 

Via Bergen op Zoom omdat wegens de laaghangende bewolking de Zeeuwse wateren te vermijden.

Maar boven Noord-Brabant was het zicht echter zó slecht dat hij bij Dinteloord het toestel

aan de grond zette. Toen het zicht daarna beter leek, steeg hij weer op maar het bleek

verderop nog steeds te slecht te zijn en hij besloot terug te vliegen naar Waalhaven.

Maar eerst landde hij nóg een keer op het eerste weiland om zich in alle rust te kunnen 

oriënteren en z'n koers te bepalen.

Hij steeg weer op maar toen begon de motor sterk in toeren terug te lopen en wéér ging 

hij op weg naar dat weiland. Maar dat was door het sterke hoogteverlies niet 

meer bereikbaar en hij moest direct een noodlanding uitvoeren.

Tijdens de nadering sloeg de motor echter helemaal af en hem bleef geen andere keus dan 

het bouwland onder hem. Het vliegtuig is met het onderstel tegen een slootrand gebotst 

en onmiddellijk daarna over de kop gevlogen. Het werd zeer ernstig beschadigd, de bestuurder 

kreeg lichte verwondingen aan het gezicht.

Aangezien de politie zeer laat werd ingelicht, lag het toestel daar de rest van de dag zonder 

bewaking. Als gevolg van het “bezoek van belangstellenden was het daarna niet 

meer in den oorspronkelijken toestand”.

Bestuurder: W.M. van Neyenhoff.

  

Hoewel onderstaande brief het wel suggereert blijkt uit onderzoek in Engeland dat het toestel 

(althans wat daar van over was...) daar niet is geweest. 

Van reparatie is het helemaal niet meer gekomen, vlak hierna werd het afgeschreven.

     

           En dat blijkt eigenlijk ook wel uit deze twee foto's. (Coll. Nico Geldhof)     
        

Links het bericht in Het Vaderland 28.12.1932. (KB) Getuige onderstaande brief is er minstens overwogen het toestel in Engeland te laten repareren.                                      (Coll. H. Dekker)

      

Tja.... (Coll. H. Dekker)

     

28.12.1932 PH-LUX    Koolhoven F.K.43           4303   Capelle a/d IJssel    Terug /Top

Een gebroken drijfstang maakte een noodlanding noodzakelijk. Bij de uitloop kwam het

toestel in een sloot terecht en werd beschadigd.

           
                       Nieuwe Leidse Courant 30.12.1932, via K. Kalkman.
                      
   

     Bericht in Het Vaderland 28.12.1932. (KB)

     

 

00.00.1932 #         Verbeek Parasol             =     Steenbergen           Terug / Top

Adri Verbeek deed taxi-proeven met zijn zelfbouw parasol-vliegtuig.  

Hierbij kwam het toestel los en hij zag, waarschijnlijk als gevolg van zijn onervarenheid,

geen kans de koers van het toestel tijdens de vlucht van enige honderden meters te

wijzigen. Het toestel crashte in een rijtje wilgen. Hoewel niet onherstelbaar beschadigd,

is het daarna wel gesloopt.

Bestuurder: A. Verbeek.

---

 

Bij de samenstelling van “Nederlandse Ongevallen en Incidenten 1932"  werden 

(o.a.) de volgende bronnen geraadpleegd: