Herman Dekker: Contact
Datum Kenmerk Type Plaats Gezagvoerder Beschrijving
11.01.1933 PH-ADX Fokker
F.VIIa 1 Schiphol Terug / Top
Neusstandje wegens een blokkerende rem tijdens taxiën. Propeller beschadigd.
11.01.1933 PH-AIE Fokker F.XII 5292 Leysdown(G) Terug / Top
Noodlanding wegens dichte mist op het eiland Scheppey. De 7 passagiers werden met de auto
naar Londen gebracht. Het toestel werd later nog naar het nabijgelegen Eastchurch gevlogen
Gezagvoerder: P. Soer.
Vlissingse Courant 12.1.1933, via K. Kalkman.
|
Het Volk 12.1.1933 via Nick Wiegersma |
14.01.1933 PH-AIK Pander P.3 41 Vlissingen Terug / Top
De bestuurder was van plan, samen met z'n echtgenote, om rechtstreeks van Waalhaven naar
Yorkshire te vliegen. Dat plan moest worden opgegeven, door het heiige weer kwamen ze niet
verder dan
Vlissingen.
Bestuurder: F.J.J.M. ten Bos.
15.01.1933 PH-12 Grunau 9 (ESG 29) = Eindhoven Terug / Top
“Bij de 18e start toestel sterk overtrokken en doorgezakt”. Zó staat het in het logboek,
“Het
Vliegveld” noemde het 'olieboren'.
Bestuurder: Korver.
17.01.1933 PH-AII Fokker F.XII 5301 Schiphol Terug / Top
Er werden testvluchten uitgevoerd teneinde de effectiviteit van verschillende lampen in de
Philips landingslichten te beoordelen. De baanverlichting was gedoofd en er stond enkel een
rij
stormlantaarns ter oriëntatie.
Bij de nadering zakte het toestel ongemerkt wat te vroeg en wat te ver door.
De bestuurder gaf nog wel gas maar dat was net te laat, het staartwiel raakte de slootrand
langs de Spaarnwouder-dwarsweg en de onderkant van de romp raakte een paaltje dat langs het
fietspad stond. Staartwielophanging verbogen, scheur van ca.
Gezagvoerder: I. Aler.
Copiloot: K.D. Parmentier.
Brief over de beschadiging van de Ibis. (Coll. H. Dekker)
19.01.1933 PH-AFV Fokker F.XII 5284 Lympne(G) Terug / Top
De landing werd uitgevoerd met zeer slecht zicht. De bestuurder rolde te ver door en reed
daarbij door een heg.
20.01.1933 PH-AIH Fokker F.XII 5300
En hier liep het toestel nóg een dag vertraging op wegens het slechte weer.
Gezagvoerder: J.J. Duimelaar. Copiloot: J.J. Abspoel. Boordwerktuigkundige: J.J. Ruben.
Telegrafist: L.C. Dik.
21.01.1933 PH-ADO Fokker
F.VIIa 4983 Malmö(SE) Terug / Top
Bij dit koude weer moet het mengsel bij de start niet te rijk zijn anders ontstaat er
carburateurbrand. Het mengsel was te rijk,
de inlaatbuis en de bougiekabels werden vernield.
21.01.1933 PH-AII Fokker
F.XII 5301 Schiphol Terug / Top
Tijdens proefdraaien brak er een inlaatklep. De motor moest verwisseld worden.
Bestuurder: I.A. Aler.
21.01.1933 PH-MAG de
Havilland D.H.80A Puss Moth 2214 Vienne(F) Terug / Top
Op de terugweg van een vliegreis naar Afrika moest eerst, op 19/1, het vertrek vanuit
Cagliari wegens het slechte weer twee dagen worden uitgesteld. Op de etappe Marseille-Lyon
was de tegenwind zo sterk dat toen de avond viel een voorzorgslanding in de buurt van Lyon
gemaakt moest worden.
De volgende dag weer opgestegen en naar het vliegveld van Lyon gevlogen.
Bestuurder: M.A.G. van der Leeuw.
Een gedeelte uit het relaas van de heer Van der Leeuw.
Het Vaderland 7.3.1933. (KB) |
Nieuwsblad v/h Noorden 26.1.1933, via K. Kalkman. |
21.01.1933 PK-# #
= Pakan Baroe Terug / Top
Het KNILM-postvliegtuig op de lijn Batavia-Medan werd als gevolg van het modderige terrein
aan het onderstel beschadigd en kon niet meer vertrekken. Er moesten eerst reservedelen
worden aangevoerd en de aansluiting met de mailboot te Medan werd daardoor gemist.
Bericht in Het Vaderland 21.1.1933. (KB)
00.01.1933 PH-MAG de
Havilland D.H.80A Puss Moth 2214 Assioet(SU) Terug / Top
Tijdens bovengenoemde reis werd bij de start van dit met stenen bezaaide veld de metalen
schroef beschadigd. De schade werd trouwens pas bij aankomst te
Caïro geconstateerd.
Daar werd door de firma Airworks een nieuwe propeller gemonteerd.
Bestuurder: M.A.G. van der Leeuw.
03.02.1933 PH-AIL Koolhoven
F.K.43 4302 # Terug / Top
Schade aan staartsteun.
07.02.1933 PH-AEZ Fokker
F.VIIb-3m 5122 Eindhoven Terug / Top
In een zachte plek zakten de wielen weg en kwam het toestel op de neus te staan.
De neus met de middenmotor werd beschadigd en het toestel werd op de twee buitenmotoren
-zonder passagiers natuurlijk- naar
Waalhaven overgevlogen.
Bestuurder: P. Both.
Het neusstandje van de PH-AEZ.
(Foto: Vliegtuigencyclopedie Hooftman 9, blz. 143)
Het reparatierapport. (Coll. H. Dekker)
11.02.1933 PH-2 Mayer
M.1 = Maaldrift Terug / Top
Tijdens de start schoot op ca. acht meter de startkabel los. Het toestel had nog te weinig
snelheid en maakte een harde landing. Met forse hamerslagen werd de kromming van de sleephaak
subtiel gecorrigeerd, daarna ging het verder
wel goed.
Bestuurder: W.M. van Neyenhoff.
12.02.1933 PH-AIO Fokker
F.XVIII 5308 Bushir(EP) Terug / Top
Wegens slecht weer werd het vertrek een dag uitgesteld.
Gezagvoerder: W.G. van Veenendaal. Copiloot: G. Bax.
Boordwerktuigkundige: Chr. Biesheuvel. Marconist: Den Outer.
13.02.1933 PH-ADO Fokker
F.VIIa 4983 Schiphol Terug / Top
De motor werd gestart terwijl de olietank leeg was. De zaak liep dus vast.
22.02.1933 PH-AID Fokker F.XII 5291 Kopenhagen(OY) Terug / Top
PH-AII Fokker F.VIIb-3m 5122
Aanrijding, de schade was gering.
00.02.1933 PH-AIG Klemm
L 25 213 # Terug / Top
Op 25.2.1933 werd in verband met een reparatie weder uitreiking van het BvL
gevraagd.
06.03.1933 PH-AGR Fokker
F.VIIb-3m 5187 Lympne(G) Terug / Top
Noodlanding wegens motorstoring. Na verwisseling van het carburateurfilter kon weer verder
gevlogen worden.
08.03.1933 PH-AIH Fokker
F.XII 5300
Een ontmoeting van twee haviken. De “Havik” werd aangevallen door een havik, althans ze
botsten tegen elkaar. De “Havik” won, de havik overleefde het
niet.
Gezagvoerder: K.D. Parmentier. Copiloot: H. Brinkhuis. Boordwerktuigkundige: B. Prins.
Telegrafist: C. van Brugge.
11.03.1933 D-1786 Junkers G 31fo 3009 Twente Terug / Top
Onderweg van Londen naar Berlijn kreeg het toestel vlak voor Almelo een defect aan een der
motoren. Het maakte een noodlanding op Twente. Een ander toestel van de Lufthansa kan vlak
daarna de 13 passagiers en de post overnemen.
En de dag daarna vertrok de D-1786 weer, met een nieuwe motor, naar Amsterdam.
Uit het maandrapport van NV Luchthaven Twente. (Coll. Jan Evert Leeuw)
12.03.1933
D-#
ballon
= Arnhem Terug / Top
Een Duitse ballon met drie personen in de mand daalde 's ochtends op het Broekterrein.
Hierbij werd een hoogspanningsleiding geraakt en werd de ballon licht beschadigd.
De ballon was de avond daarvoor voor een wetenschappelijke tocht opgestegen in de
Duitse plaats Bannen.
Bericht in Het Vaderland 13.3.1933. (KB)
21.03.1933 PH-AIP Fokker
F.XVIII 5309 Djask(EP) Terug / Top
Onderweg van Karachi naar Djask brak er een inlaatklep.
Gezagvoerder: J.B. Scholte. Copiloot: F.M. Stork. Boordwerktuigkundige: P. Dunk.
Marconist: P.H. Pestman.
23.03.1933 PH-ADW Pander
EC 23 Waalhaven Terug / Top
De bestuurder had voor de start nog eens een waarschuwing voor laagvliegen gehad.
Zie ook maart 1932!
Na de start heeft hij ter hoogte van scheepswerf Van Lith en Madern enige scherpe bochten
gedraaid, toen hij de laatste bocht inzette was zijn hoogte nog
slechts
Tijdens deze bocht trok hij de hoogtebesturing steeds verder naar achteren en gaf geen,
althans onvoldoende, tegenaileron. De snelheid liep steeds meer terug en hij probeerde
met het richtingsroer de neus van het toestel hoog te
houden.
Na ongeveer 90° in de bocht te hebben afgelegd, stond de dwars-as van het vliegtuig nagenoeg
verticaal en was de snelheid zó laag dat het vliegtuig doorzakte en de neus voorover neigde.
Hierbij liep de snelheid van het
vliegtuig weer op.
De passagier, die het ongeval overleefde, verklaarde dat de dwars as even voor de aanraking
met het water weer nagenoeg horizontaal was.
Bij de aanraking met het water werd een wiel weggeslagen en een gedeelte van de vleugels
vernield.
De staart bleef nog enkele minuten boven het
wateroppervlak uitsteken.
De passagier wist zich, ondanks een gebroken arm, uit het vliegtuig te bevrijden en
zich op het uitstekende staartstuk drijvende te houden.
De
bestuurder kwam om het leven.
Het vliegtuig zonk naar een diepte van 10 à
werd bij de bergingsactie alsnog vernield.
Bestuurder: G.F. Cremers(†).
Passagier: Muntinga.
NB. De onderzoeksverslagen in het archief van de Raad voor de Luchtvaart zijn geheim. Maar aangezien het archief
van de Commissie Verhoging Veiligheid Luchtverkeer integraal naar het Nationaal Archief is gebracht en het
verslag van dit ongeval daarin aanwezig was, kan dit
daar
wél geraadpleegd worden.
Het toegangsnummer is 2.16.57.26 en ook 2.16.57.28.
Aanvulling 2023: Inmiddels is de regeling t.a.v. de geheimhouding van het door mij bewerkte archief van de Raad
voor de Luchtvaart in zoverre veranderd, dat de termijn van 75 jaar (dus pas in 2073!) die eerst voor het gehele
archief gold, gewijzigd is in 75 jaar na afsluiting van het onderzoek c.q. de publicatie van het Eindverslag.
Terug naar de opsomming "Ernstige ongevallen"
NB. De onderzoeksverslagen in het archief van de Raad voor de Luchtvaart zijn geheim. Maar aangezien het archief
van de Commissie Verhoging Veiligheid Luchtverkeer integraal naar het Nationaal Archief is gebracht en het
"Onderzoeksverslag ongeval PH-ADW op 23.3.1933" daarin aanwezig was, kan dit
daar
geraadpleegd worden.
Bericht in Het Vaderland 23.3.1933. (KB) Het onderzoeksrapport van Van der Heijden en
Van der Maas. (Coll. H. Dekker)
24.03.1933 PH-AIJ Fokker
F.XII 5302 Singapore(9V) Terug / Top
Wegens een magneetstoring moest het toestel hier een dag langer blijven.
Gezagvoerder: L. Sillevis. Copiloot: F. van Breemen. Boordwerktuigkundige: C. den Blanken.
Marconist: H. Dené.
26.03.1933 PH-12 Grunau 9 (ESG
29) = Eindhoven Terug / Top
Het toestel was net weer klaar na het ongeval van 15/1, het had de dag ervoor z'n eerste
vluchten weer gemaakt.
's Morgens brak bij een start de onderste staartligger, hij werd “geslagen door de starthaak”.
Met een noodreparatie, aan weerskanten een blokje hout gelijmd en geschroefd, kon er dezelfde
dag mee gevlogen worden.
26.03.1933
PH-12 Grunau 9 (ESG
29)
= Eindhoven Terug / Top
Er kon dus weer gevlogen worden.
Na de zesde vlucht zou dus de zesde landing uitgevoerd worden. De bestuurder overtrok het
toestel op ca. vijf meter hoogte en de harde landing die daarop volgde was jammer genoeg
ook nog traverserend.
A-bok gebroken, voor-, achter- en middenstijl. Spandraden geknapt.
Bestuurder: D.J. Heuvelink.
06.04.1933 PH-AFL Fokker
F.XII 5242 Het Kanaal Terug / Top
Inlaatklepbreuk. De betreffende motor werd stopgezet en na aankomst op Croydon werd daar
een cilinder verwisseld.
09.04.1933 # # = # Terug / Top
12.04.1933 PH-AEH Fokker
F.VIII 5045 Rotterdam Terug / Top
Na een proefvlucht te kort binnengekomen en een obstakel geraakt. Schaats en stabilostijl
beschadigd.
12.04.1933 OO-ARG de Havilland D.H.60G Gipsy Moth 1847 Othene Terug / Top
De bestuurder van een Belgisch sportvliegtuigje die wilde terugvliegen van Rotterdam naar
Antwerpen raakte door de mist boven de Schelde de weg kwijt. Na lang zoeken begon het donker
te worden een maakte hij een voorzorgslanding bij Terneuzen. Hierbij werd het onderstel
nogal beschadigd.
Bestuurder: E.M. Rouvroy.
Bericht in Het Vaderland 13.4.1933. (KB)
13.04.1933 PH-AIS Fokker
F.XVIII 5312 Mersa Matruh(SU) Terug / Top
Vlak na de start brak er een inlaatklep en de gezagvoerder besloot naar Mersa Matruh terug
te keren.
Gezagvoerder: E. van Dijk.
Copiloot: J.J. van Balkom.
Boordwerktuigkundige: Th.J. Hoogeveen.
Marconist: P.J. Oolgaard.
13.04.1933 PK-SAD de
Havilland D.H.60G Gipsy Moth 1046 Soerabaja Terug / Top
Noodlanding waarvan de oorzaak mij onbekend is. De schade was onbetekenend maar het toestel
moest wel ter plekke worden gedemonteerd om op Morokrembangan
te worden gerepareerd.
Soerabaijasch Handelsblasd 14.4.1931 via Nick Wiegersma
18.04.1933 PH-AED Fokker
F.VIII 5041 Twente Terug / Top
Het KLM-vliegtuig van de dienst Hamburg-Amsterdam maakte een voorzorgslanding wegens een
defect aan de motor. De passagiers werden met een
ander vliegtuig afgehaald.
In de middag kon het eerste toestel ook weer vertrekken, de storing was een gevolg van
ijsvorming in de carburateur geweest.
De melding in het maandrapport van NV Luchthaven Twente.
(Coll. Jan Evert Leeuw)
19.04.1933 PH-AFS Fokker F.VIIb-3m 5263 Overijssel Terug / Top
Tijdens de vlucht bevroor de as van de benzinepomp. Op twee motoren naar Schiphol
gevlogen.
22.04.1933 PH-ADX Fokker
F.VIIa 1 Hamburg(D) Terug / Top
Tijdens het taxiën maakte het toestel een neusstandje als gevolg van een
blokkerende rem.
Bestuurder: H. Brinkhuis.
Dit jaar waren er nogal veel storingen met Wasp-motoren. Hieronder een opsomming daarvan.
Ik heb verder geen informatie over de omstandigheden waarin de storing optrad.
Overzicht van gescheurde carters in 1933. (Coll. H. Dekker)
24.04.1933 PH-AIS Fokker
F.XVIII 5312 Jodhpur(VT) Terug / Top
Diffusorstoring tijdens de vlucht. Het onderdeel raakte los, maar werd
later wel teruggevonden.
Gezagvoerder: E. van Dijk. Copiloot: J.J. van Balkom. Boordwerktuigkundige: Th.J. Hoogeveen.
Marconist: P.J. Oolgaard.
27.04.1933 SE-ADN de Havilland D.H.60G Gipsy Moth 5018 Leimuiden Terug / Top
Noodlanding op het voetbalveld te Burgerveen. Na reparatie kon weer opgestegen worden.
Leidsch Dagblad 28.4.1933, via K. Kalkman.
29.04.1933 D-378 Fokker/Grulich
F.III 1552 Deventer Terug / Top
Verlies van water uit de radiateur noodzaakte de bestuurder tot een landing op de Bergweide.
Bij deze landing moest hij uitwijken voor een aantal koeien en daarbij raakte het rechter wiel
in een greppel “waardoor het geheele onderstel los raakte”.
Volgens de pers moest het toestel gedemonteerd worden maar dat viel kennelijk nogal mee, het
toestel kon de dag erna al weer vertrekken.
Bestuurder: H. Silberstein.
Eigen erf 5.5.1933 via Karel Kalkman
Rapport uit het Deventer Politie archief. (Ing. 1.2.5.002. Met dank aan Jan Evert Leeuw) |
Bericht in Het Vaderland 30.4.1933. (KB) |
00.04.1933 PH-AFZ Pander
EF 85 31 Schiphol Terug / Top
Beschadigd bij harde landing.
05.05.1933 PH-AEG Fokker
F.VIII 5044 Culemborg Terug / Top
Noodlanding. De dag erna weer naar Schiphol gevlogen.
06.05.1933 D-1722 Junkers
G.31 3008 Ruinen Terug / Top
Noodlanding met lichte schade. Passagiers en post werden per trein verder vervoerd.
Nieuwsblad v/h Noorden 8.5.1933, via K. Kalkman.
07.05.1933 PH-AJB Pander
EK 80 47 Nistelrode Terug / Top
Noodlanding wegens brandstofgebrek.
Bestuurder: Groenewoud.
Karel Kalkman stuurde nog onderstaand bericht uit de Provinciale Noordbrabantsche en s'Hertogenbosche Courant van 9.5.1933. Met zijn commentaar: De Meeuwelsche Heide is waarschijnlijk een verbastering, tussen Uden en Nistelrode ligt het dorpje Menzel. |
De telefoonnotitie van de melding. (Coll. H. Dekker) |
10.05.1933 PH-ACJ Fokker
F.VII 4839 Schiphol Terug / Top
Bij het rangeren van een sportvliegtuig werd de Fokker geraakt en licht
beschadigd.
10.05.1933 PH-AFI Carley
Jumbo 1 Waalhaven Terug / Top
Tijdens het taxiën maakte het toestel een neusstandje als gevolg van te
hard remmen.
Bestuurder: I.A. Aler.
De PH-AFI heeft in z'n carriëre vaker op z'n neus gestaan. Vgl. 17.8.1937!
(via H.J. Hazewinkel)
Vanwege de mist wilde de bestuurder een noodlanding maken. Hierbij werd het landingsgestel
vernield en sloeg het toestel over de kop. Het werd ernstig beschadigd.
Bericht in de Alkmaarsche Courant 11.5.1933.
Hetzelfde vliegtuig als dat van 29/4! En verder was deze gebeurtenis eigenlijk ook identiek:
verlies van water uit de radiateur, noodlanding die in een sloot eindigde en schade aan het
onderstel.
Deze keer werden echter ook een paar betonnen paaltjes geraakte en duurde de reparatie een
dag langer.
Bestuurder: Graf zu Castell.
Het bericht van gemeente Deventer aan de Luchtvaartdienst.
19.05.1933 PH-AJS Brunner-Winkle
Bird BK 2057-37 Weesperkarsel Terug / Top
Noodlanding wegens motorstoring. Na een langdurige reparatie de volgende dag weer vertrokken.
Bestuurder: A.J. van Sprakel.
De noodlanding werd telefonisch gemeld. (Coll. H. Dekker)
26.05.1933 PH-AIK Pander
P.3 41 Almelo Terug / Top
De bestuurder vloog in de buurt van het station tegen een seinmast. Hij was vanaf Twente
opgestegen en ging boven Almelo (te) laag vliegen om zijn moeder en z'n echtgenote te
groeten.
Het vliegtuig werd geheel vernield, de bestuurder kwam er met een hoofdwond en enkele
kneuzingen goed
vanaf.
Behalve het laagvliegen, was een bijkomende factor dat er een, in het BvL nog apart
voorgeschreven latje, niet aangebracht was...
Bestuurder: F.J.J.M. ten Bos.
Algemeen Handelsblad 27.5.1933, via K. Kalkman.
NB. De onderzoeksverslagen in het archief van de Raad voor de Luchtvaart zijn geheim. Maar aangezien het archief
van de Commissie Verhoging Veiligheid Luchtverkeer integraal naar het Nationaal Archief is gebracht en het
verslag van dit ongeval daarin aanwezig was, kan dit
daar
wél geraadpleegd worden.
Het toegangsnummer is 2.16.57.26 en ook 2.16.57.28.
Aanvulling 2023: Inmiddels is de regeling t.a.v. de geheimhouding van het door mij bewerkte archief van de Raad
voor de Luchtvaart in zoverre veranderd, dat de termijn van 75 jaar (dus pas in 2073!) die eerst voor het gehele
archief gold, gewijzigd is in 75 jaar na afsluiting van het onderzoek c.q. de publicatie van het Eindverslag.
Het bericht in Het Vaderland 27.5.1933. (KB) |
Het totaal vernielde toestel. (Tubantia Zondagsblad 3.6.1933, Coll. Jan Evert Leeuw) |
26.05.1933 PH-AIL Koolhoven F.K.43 4302 Eelde Terug / Top
De 'IL' maakte een oefenvlucht Schiphol-De Kooy-Eelde-Schiphol en kwam gelijk met de eveneens
een oefenvlucht makende PH-AGQ bij Eelde aan. Ze landden ook praktisch tegelijk en toen na
touchdown de passagier waarschuwde uit te kijken voor de links achter hen landende 'GQ' gaf
de bestuurder direct vol gas
en startte weer.
Direct na het loskomen maakte hij op ca.
toestel weer vlak legde. Hij nam het gas geheel terug en planeerde verder.
Bij het indraaien voor de landing zal de hoogte niet
meer dan
Dat was ook de reden dat hij die laatste bocht heel kort en steil
draaide.
Hierna was het verloop identiek aan de crash van de PH-ADW op 23/3. Met dien verstande dat de
bestuurder nu nog wel kans zag het toestel, min of meer, weer
in de normale vliegstand te krijgen.
Het raakte eerst met het linker wiel de grond, stuiterde toen op het rechter wiel en de
rechtervleugel. Het onderstel brak eraf en het toestel
schoof op de buik een sloot in.
De beide inzittenden kwamen er met relatief lichte verwonding af.
Bestuurder: C.Th.R. Steensma.
Het geheel vernielde toestel. (Met dank aan W. Muntinga) |
Onderstaande foto komt uit Hooftman's Vliegtuigencyclopedie Nr. 13, blz. 93 en daar wordt beweerd dat het de PH-AKC op 17.12.1935 betreft. Ten onrechte! Het is de PH-AIL op 26.5.1933! |
00.05.1933 PH-AIU Pander
Multipro 42 # Terug / Top
Onderstel beschadigd.
De beschadiging gaven de firma Pander aanleiding
ook aan het landingsgestel van de PH-AIV een
verbetering aan te brengen. (Coll. H. Dekker)
00.05.1933 PH-AIV Pander
Multipro 43 # Terug / Top
Onderstel beschadigd. Zie Pander-brief hierboven.
02.06.1933 PH-AIS Fokker
F.XVIII 5312 Akyab(XY) Terug / Top
Wegens een defect aan een rem moest het vertrek een dag worden uitgesteld.
Gezagvoerder: W. van Veenendaal. Copiloot: Supheert. Boordwerktuigkundige: J. de Hartog.
Marconist: P. Pronk.
NB. Copiloot Supheert bleef wegens 'ongesteldheid' achter in Batavia.
04.06.1933 PH-10 R.R.G. Zögling = Maaldrift Terug / Top
Een leerling gleed af en er brak een deel van de vleugel finaal af. De reparatie-afdeling
o.l.v. Chef d'Hotel repareerde de zaak gedurende de nacht en de volgende dag was het toestel
weer vliegklaar.
04.06.1933
PH-11
R.R.G. Zögling
= Terlet Terug / Top
Het toestel werd gekraakt. Daarover heb ik verder geen details. Wèl dat er op het veld een
inzameling gestart werd die zóveel geld opbracht dat er direct een nieuw toestel aangeschaft
kon worden. Dat zal dan wel de PH-15 “Beau Geste” geweest zijn!
05.06.1933 PH-ADO Fokker
F.VIIa 4983 Rotterdam Terug / Top
PH-OTO Fokker
F.VIIa 4990
Botsing op de grond, beide vliegtuigen werd aan de vleugel licht
beschadigd.
05.06.1933 PH-AJM Koolhoven
F.K.44 4402 Castricum Terug / Top
Op een hoogte van
Achteraf bleek dat de zuiger rond de zuigerpenlagering was gebroken en dat op dezelfde plaats
bij twee andere zuigers al scheurvorming zichtbaar was.
De bestuurder koos voor de noodlanding een terrein langs de straatweg van Alkmaar naar Uitgeest,
en voerde daarop een normale landing uit. Hij merkte echter een dwars op de landingsrichting
staande greppel niet op zodat de lengte van het terrein niet voldoende was.
In de uitloop kwam het toestel dus in die
greppel terecht en raakte beschadigd.
Schroef gebroken, motorbok verbogen, onderstel
beschadigd, romp ontzet.
De Inzittenden bleven ongedeerd.
Bestuurder: C. van Nierop.
Hoewel de schade niet 'fataal' lijkt werd ook de PH-AJM niet
meer gerepareerd. (Coll. H.J. Hazewinkel)
Een luchtvaartenthousiast(?) schreef het bericht in de Alkmaar Courant over. (Coll. H. Dekker) Met de Cirrus motoren kwamen vaker dit soort storingen voor! (Coll. H. Dekker) |
Het verslag van het onderzoek door dhr. Van der Heyden. (Coll. H. Dekker) |
05.06.1933 PH-22 R.R.G. Zögling = Maaldrift Terug / Top
De leerling kwam na een vlucht van 25 seconden met het toestel in een sloot terecht.
Een vleugel werd zo ernstig beschadigd dat er een nieuwe gebouwd moest worden.
Veertien dagen later vloog de Zögling weer.
11.06.1933 PH-AII Fokker
F.XII 5301 Kopenhagen(OY) Terug / Top
Van motor #1 brak de steel van een inlaatklep, de klep viel in de cilinder en richtte daar
een ravage aan. Op Kastrup werd de motor verwisseld.
De brief over de breuk van de inlaatklepsteel.
Er wordt ook gesproken over scheur in het carter
van 3993. Zie document bij 24.4.1933. (Coll. H. Dekker)
14.06.1933 PH-AEB Fokker
F.VIIa 3 Schiphol Terug / Top
Kwam binnen met “eenige gaten in den vleugel”. Het zal dus wel een vogelaanvaring geweest
zijn.
15.06.1933 OO-AMO de
Havilland D.H.60G Gipsy Moth 1879 Zuidzande Terug / Top
De bestuurder was onderweg van Antwerpen naar Het Zoute. Wegens mist maakte hij een
noodlanding bij Zuidzande in Zeeuws-Vlaanderen.
Hierbij werd het toestel
vernield, de beide inzittenden werden gewond.
Bestuurder: L. Jansen.
NB. De schade is minder ernstig geweest dan de pers suggereert, in ieder geval repareerbaar omdat het toestel op
een foto van na mei 1940 nog intact te zien is.
17.06.1933 PH-AFU Fokker
F.XII 5285 Parijs(F) Terug / Top
Bij de pre-flight inspectie werd een gebroken inlaatklep geconstateerd.
19.06.1933
PK-SAJ
Pander
45 Soerabaja(PK) Terug / Top
Het nog praktisch nieuwe toestel raakte beschadigd toen het bij de landing over de kop sloeg.
De veroorzaker van de schade schafte toen een tweedehands DH-60 (de PK-SAF) aan en stelde
die toen tijdelijk ter beschikking aan de club.
Bestuurder: J. Beck.
22.06.1933 PH-ACT Fokker
F.VIIa 4901 Eelde Terug / Top
Tijdens het taxiën werd een grensbord geraakt.
23.06.1933 PH-AIQ Fokker
F.XVIII 5310 Karachi((AP) Terug / Top
Wegens ziekte van de gezagvoerder werd het vertrek twee dagen uitgesteld.
Gezagvoerder: K.D. Parmentier. Copiloot: H. Brinkhuis. Boordwerktuigkundige: B. Prins.
Marconist: C. van Brugge.
26.06.1933 PH-AIO Fokker
F.XVIII 5308 Jodhpur(VT) Terug / Top
Het terrein was zo slecht dat het vertrek een dag moest worden uitgesteld.
Gezagvoerder; L. Sillevis. Copiloot: F. van Breemen. Boordwerktuigkundige: C. den Blanken.
Marconist: H. Dené.
26.06.1933 D-# # = Arcen Terug / Top
Een Duitse piloot, opgestegen van vliegveld Delbrück, raakte verdwaald en zette z'n toestel
bij Arcen aan de grond.
29.06.1933 PH-AEZ Fokker
F.VIIb-3m 5122 Malmö(SE) Terug / Top
Bij de start haakte een paar honderd meter lange koperdraad aan de staartsteun.
De schade werd, om voor mij onbekende redenen, vergoed door een
Kopenhaags dagblad.
30.06.1933 PH-AFX Pander EF 80 38 Schiphol Terug / Top
PH-AGQ Koolhoven F.K.41 4105
Na het oefenen van laplandingen taxiede de leerling met de PH-AGQ weer naar de hangaar terug.
Weliswaar is bij het taxiën het uitzicht uit een F.K.41 bepaald slecht te noemen, maar dat
mag geen excuus zijn voor het aanrijden van andere vliegtuigen.
Kortom, hij botste tegen de geparkeerde PH-AFX. De PH-AGQ had geen schade, van de PH-AFX was
de vleugel op twee
plaatsen door de propeller van de 'GQ' vernield.
Bestuurder: Filders.
30.06.1933 PH-AJB Pander
EK 80 47 Eindhoven Terug / Top
Een buis van de motorbok gescheurd.
En de buis werd dus op Waalhaven gelast en weer
naar Eindhoven teruggebracht en gemonteerd.
(Coll. H. Dekker)
01.07.1933 PH-AIG Klemm
L 25 213 Wieringerwaard Terug / Top
Het toestel was weer hersteld van de zware schade opgelopen bij de noodlanding bij Borkum
op 20 augustus 1932. De bestuurder kreeg ontheffing voor een vlucht van Eelde naar Schiphol
en terug, om het door de RSL te laten keuren i.v.m.
weder uitreiking van het BvL.
Na de keuring vertrok het de bestuurder weer naar Eelde.
Hij vloog op geringe hoogte, ca.
de motor een begin van brand ontdekte.
Hij voerde een normale landing uit. Tijdens de uitloop moest hij al, om het vege lijf te redden,
uit het toestel springen en daarna ging het toestel in zeer korte tijd in vlammen op.
Behalve de motor en de schroef werd het toestel geheel vernield.
De oorzaak van de brand kon niet meer worden
vastgesteld.
Bestuurder: H. Stoll.
Het RSL-onderzoeksrapport van Van der Heijden. (Coll. H. Dekker)
01.07.1933 I-DINI Savoia
Marchetti S.55X 45163 Schellingwoude Terug / Top
Een eskader van 25 van deze toestellen, onder bevel van Generaal Balbo, was op weg naar
de Verenigde Staten. Het maakte een tussenlanding op MVK Schellingwoude.
Hierbij ging de I-DINI over de kop en was total loss.
De boordwerktuigkundige kwam hierbij om het leven.
Gezagvoerder: Baldini. Boordwerktuigkundige: U. Quintavalla(†).
Er werd een fotokaart van uitgebracht. 'Erik25' bood hem aan op martktplaats.
Nieuwe Tilburgsche Courant 10.7.1933, via K. Kalkman.
Het Vaderland 1.7.1933, via K. Kalkman.
06.07.1933 PH-AEH Fokker
F.VIII 5045 Berlijn(D) Terug / Top
Het toestel moest worden opgekrikt, dat gebeurde niet erg vakkundig want er raakten een
aantal rompbuizen verbogen.
NB. Ik heb ook een (officiële) bron die datum 7/7 geeft.
06.07.1933 PH-12 Grunau 9 (ESG
29) = Eindhoven Terug / Top
Harde landing waarbij de vleugels zover doorbogen dat de spandraden
ontregeld waren.
Bestuurder: Rekké.
08.07.1933 PH-ACJ Fokker F.VII 4839 Schiphol Terug / Top
# de Havilland D.H.80A
Puss Moth =
Aanrijding, van de Fokker werd een roer beschadigd.
15.07.1933 PH-6 R.R.G. Zögling
AZ.1 = Soesterberg Terug / Top
Tijdens transport werd een vleugel beschadigd.
18.07.1933 PH-AIO Fokker F.XVIII 5308 Gaza Terug / Top
Wegens ziekte van de gezagvoerder moest de start twee dagen worden uitgesteld.
Gezagvoerder; L. Sillevis. Copiloot: F. van Breemen. Boordwerktuigkundige: C. den Blanken.
Marconist: H. Dené.
19.07.1933 PH-EJR Koolhoven
F.K.47 4701 Bonn(D) Terug / Top
Onderweg naar de Dolomieten moest er een noodlanding wegens motorstoring gemaakt worden.
Die werd uitgevoerd in een korenveld tussen Stockem en Uckendorf, niet ver van Bonn.
De wielen raakten het koren en werden zo sterk afgeremd dat het toestel over de kop sloeg.
Het beschadigde toestel kwam vier
dagen later al, per Rijnaak, in Rotterdam aan.
De beide inzittenden bleven ongedeerd.
Bestuurder: H.L. Jonker Roelants.
20.07.1933 PH-6 R.R.G. Zögling
AZ.1 = Soesterberg Terug / Top
Vleugel dusdanig beschadigd dat hij vernieuwd moest worden.
Bestuurder: Kramer.
21.07.1933 PH-AFL Fokker
F.XII 5242 Twente Terug / Top
Het toestel maakte een niet geplande tussenlanding omdat de benzinemeters, de peilglazen dus,
niet de correcte hoeveelheid aangaven. Na drie kwartier kon het weer vertrekken.
Uit het maandrapport van NV Luchthaven Twente. (Coll. Jan Evert Leeuw)
21.07.1933
PH-14
R.R.G. Zögling
2 serie I Soesterberg Terug / Top
Tegen de grond gevlogen en beschadigd. Van de rechtervleugel waren beide langsliggers
gebroken, van de toren was het triplex gebroken. De reparatie werd uitgevoerd door deskundigen
van het Luchtvaartbedrijf dat ook het materiaal
leverde.
Bestuurder: A.R. Somer.
De omschrijving van de schade na de crash van mej. Somer. (Coll. H. Dekker)
Neusstand tijdens de start. Ernstige schade.
Bestuurder: B.A.F. Smit.
De reparatie had nogal wat voeten in de aarde.
Het logboek doet er nauwkeurig verslag van! Met dank aan Erik Munk.
25.07.1933 PH-AFV Fokker
F.XII 5284 Schiphol Terug / Top
Bij rangeren aangereden door een tractor.
27.07.1933 PH-7 R.R.G. Zögling
AZ.1 = Grijpskerk Terug / Top
Ter gelegenheid van de kermis gaf de Groningen Zweefvliegclub in samenwerking met de
Vereeniging voor Volksvermaak zweefvliegdemonstraties.
De Zögling werd met behulp van een rubberkabel gestart en bereikte daarna een hoogte van
ca.
Zoals de bestuurder vóór de start al had gezegd, was het zijn bedoeling om ook weer te
landen op de startplaats. Deze manoeuvre werd door de onderzoekscommissie,
met die bereikte hoogte, als onmogelijk beoordeeld.
De bestuurder zette de bocht in maar, mogelijk ook z'n te geringe hoogte beseffend,
maakte die niet af. Na een halve cirkel te hebben beschreven vloog hij rechtdoor en
zette de landing in. Vermoedelijk heeft hij daarbij zijn rugwindsituatie niet correct
beoordeeld.
Ongeveer 15 à
waarschijnlijk in de veronderstelling nog ruimte te hebben om tot stilstand te komen.
De snelheid was echter zó groot dat het toestel weer opsprong en tegen het stookhok botste.
De neus duwde de wand om en
de bestuurder botste met de buik tegen goot aan de bovenzijde.
Met het lichaam ving hij dus de stoot op en dat verklaart waarom het vliegtuig nagenoeg
onbeschadigd is gebleven.
Vlak na aankomst in het Diaconessenhuis te Groningen overleed hij.
Bestuurder: H. Stoll(†).
Terug naar de opsomming "Ernstige ongevallen"
Links wordt de PH-7 naar de startplaats gedragen, rechts het bewuste schuurtje. (Coll. H. Dekker) |
Het RSL-rapport van Van der Maas. (Coll. H. Dekker)
De bestuurster kwam terug uit Parijs en had het brandstofverbruik niet goed berekend.
Boven Oud-Beijerland was de brandstof vrijwel op en besloot ze tot een noodlanding op een
aardappelveld.
In de uitloop sloeg het toestel over de kop.
De propeller brak en in de vleugel zat een gat. De volgende dag werd het vliegtuig
gedemonteerd en naar Waalhaven getransporteerd.
Bestuurster: J. Hoekstra-van der Does.
Nieuwsblad voor Hoeksche Waard en IJselmonde 1.8.1933 Via Karel Kalkman
- Bericht in Het Vaderland 29.7.1933. (KB)
- Het rapport over de reparatie en de proefvlucht.
- Het ongeval werd telfonisch gemeld door de chef veldwacht van Oud Beijerland.
(Coll. H. Dekker)
04.08.1933
G-EBEX
#
= Scheveningen Terug / Top
Een lezeres beklaagt zich in “Het Vaderland” van 5.8.1933 over het laagvliegen boven het
strand door de bestuurder van een vliegtuig met kentekens
G-EBEX.
Dát had ze in ieder geval verkeerd gezien, dit kenmerk hoort bij een Lowe Marlburian die
in 1922 afgeschreven werd.
Bericht in Het Vaderland 5.8.1933. (KB)
08.08.1933
PH-14
R.R.G. Zögling
2 serie I Soesterberg Terug / Top
Om de toedracht te doorgronden eerst even een beschrijving van de startmethode.
Men had op de achteras van een auto een trommel gemonteerd waarmee de lierkabel
opgewonden werd. Ongeveer
de lierkabel een hoek van 90° t.o.v. de trommel maakte.
Deze omkeerrol was bevestigd met een rubber kabel waardoor een soepele wijze van opslepen
werd gekregen.
De leerlingen kregen opdracht te ontkoppelen op het moment dat de kabel een hoek van 45°
met het horizontale vlak maakte.
De bestuurder was ervan overtuigd dat later ontkoppelen meer hoogte zou opleveren en hij
had dan ook kritiek op de bestuurder van de vlucht voor hem: “je hebt te vroeg
losgekoppeld - je had veel hoger kunnen komen”!
Waarop die bestuurder repliceerde “doe het niet -je kan wel hoger komen, maar ook je
nek breken”
Er werd helemaal niet ontkoppeld, daar kom ik zo op terug, en dat had fatale gevolgen.
Het vliegtuig vloog over de omkeerrol heen en toen de startleider dit zag aankomen liet
hij ogenblikkelijk de auto ontkoppelen en probeerde hij de
kabel te vieren.
De kabel hing enige seconden slap maar kwam toen, door de voorwaartse beweging van het
vliegtuig, weer strak te staan. Het vliegtuig werd omlaag getrokken, het maakte een
looping voorover, waarna de vleugels samenklapten en het van
de grond sloeg. De bestuurder werd
gedood.
Voor het niet ontkoppelen werden verschillende oorzaken genoemd.
- Er werd met een gesloten haak gevlogen waarbij de bestuurder door middel van een
touwtje de haak kon openen om de kabel te laten vallen.
- Het touwtje werd door de bestuurder los in de hand gehouden.
- De lier had geen kapinrichting.
Met het gebruikte type gesloten haak kon alleen handmatig ontkoppeld worden maar de
haak werkte 'tweezijdig', d.w.z. met trek naar achteren bleef hij in de achterkant
haken.
Naar alle waarschijnlijkheid heeft de bestuurder te laat ontkoppeld en toen was het
niet meer mogelijk.
Bestuurder: J.R. Huizinga(†).
Terug naar de opsomming "Ernstige ongevallen"
Dit ongeval leidde tot een aantal wettelijke voorschriften:
- Verbod om met een gesloten haak te vliegen.
- Kapinrichting bij de lier.
- Auto-lierman moet een ervaren chauffeur zijn mèt een lier-opleiding.
De laatste pagina uit het vluchtenboekje van R. Huizinga. (Coll. H. Dekker)
10.08.1933 PH-ADO Fokker
F.VIIa 4983 Vlissingen Terug / Top
Het toestel keerde uit Knokke zonder passagiers terug naar Vlissingen om daar rondvluchten
te gaan uitvoeren.
Op het terras van Vlissingen stond veel publiek en de bestuurder wilde 'mooi' komen aanrijden
en netjes voor dat publiek tot stilstand komen. Hierbij hield hij de snelheid iets te hoog om
op de geplande plaats stil te staan. Hij moest dus hard remmen en langzaam ging het toestel
'mooi' op de neus staan.
De rondvluchten konden doorgaan na het demonteren van de verfrommelde uitlaten en het bij
een naburige boer rechtslaan van de propeller.
Later bleek er trouwens ook nog een scheurtje in de krukas achter de
schroef te zitten...
Bestuurder: H.J. Frenken. Boordwerktuigkundige: C. den Blanken.
10.08.1933 PH-AJB Pander
EK 80 47 Eindhoven Terug / Top
Tijdens de start over de kop geslagen. De leerling was nog slechts enkele uren solo.
13.08.1933 PH-AED Fokker
F.VIII 5041 Vlissingen Terug / Top
Het toestel was uit Knocke gekomen en taxiede naar de startplaats om de reis voort te zetten.
Hierbij werd een over "buitengewoon ongelijk en keihard" gedeelte van het terrein gereden.
Voor de start toch maar even de staartsteun gecontroleerd, die bleek inderdaad bezweken te zijn.
De bestuurder ging daarna met de avondmachine terug naar Knocke, haalde daar de PH-AEG op en
bracht daarmee de passagiers alsnog naar hun plaats van bestemming.
Bestuurder: F.M. Stork.
13.08.1933 PH-AIS Fokker
F.XVIII 5312 Bushir(EP) Terug / Top
Wegens problemen met de douane werd het vliegtuig één dag vastgehouden.
Gezagvoerder: G.M.H. Frijns. Copiloot: G.J.E. te Roller. Boordwerktuigkundige: P.B. Blok.
Marconist: G. van Zadelhof.
16.08.1933 PH-AGA Fokker
F.IX 5106 Schiphol Terug / Top
PH-AFV Fokker
F.XII 5284
Botsing op de grond.
17.08.1933 PH-AIR Fokker
F.XVIII 5311 Akyab(XY) Terug / Top
Er wordt op deze dag een vertraging van één etmaal gemeld wegens slecht
weer.
Gezagvoerder: P. Both. Copiloot:G. Bax. Boordwerktuigkundige: Chr. Biesheuvel.
Marconist: J.J.
Stodieck.
17.08.1933 G-ACJA de Havilland D.H.82A Tiger Moth 3191 Wijlre Terug / Top
Een Engels sportvliegtuig was onderweg van Brussel naar Wenen. Aan boord waren een
instructeur en zijn leerlingen.
Ter hoogte van Wijlre ontstond tegen 11.30 uur een lek in een olieleiding en moest een
noodlanding gemaakt worden. Die verliep perfect en na reparatie door een reparateur uit
Wijlre kon twee uur later weer gestart worden.
19.08.1933 PH-AIR Fokker
F.XVIII 5311
Noodlanding en een vertraging van één etmaal wegens het slechte terrein.
Gezagvoerder: P. Both. Copiloot: G. Bax. Boordwerktuigkundige: Chr. Biesheuvel.
Marconist: J.J. Stodieck.
20.08.1933 PH-1 R.R.G. Zögling # Noordwijk Terug / Top
De bestuurder probeerde van de stijgwind aan de zeezijde van de duinenrij naar de daalwind
aan de leizijde te vliegen ging het mis. Het toestel maakte op de overgang een vrijwel
complete rol en sloeg toen tegen de grond. Het werd totaal vernield, de bestuurder bleef
ongedeerd.
Bestuurder: W. Oyens.
Uit het Pander-boek van Harm Hazewinkel.
23.08.1933 PH-AID Fokker
F.XII 5291 # Terug / Top
Motorbrand.
25.08.1933 PH-AEX Pander
EC 26 Ede Terug / Top
Noodlanding wegens een motorstoring. Nog dezelfde avond gerepareerd met een nieuwe cilinder
zodat het toestel bij de afsluitingsceremonie van de Nederlandse Rondvlucht (zie ook de
volgende twee incidenten) de dag daarna op
Waalhaven, acte de presence kon geven.
Bestuurder: A. van Ulsen.
Bericht in Het Vaderland 28.8.1933. (KB) |
Nieuwe Leidsche Courant 31.8.1933, via K. Kalkman. |
25.08.1933 PH-AGZ Curtiss Wright CW-1 Junior 1108 De Kooy Terug / Top
Neusstand.
Bestuurder: H.A. Burgerhout.
25.08.1933 G-EBRX de
Havilland D.H.60 Moth 388 Waalhaven Terug / Top
De bestuurder deed mee aan de Nederlandse Rondvlucht en vertrok volgens schema voor het
traject Schiphol-De Kooy. Daar arriveerde hij echter niet en ook kwam hij niet rechtstreeks
naar Eelde zoals even het gerucht ging. Daar stonden dus de andere 17 deelnemers ongerust
te wachten.
Later bleek hij na de start met een niet goed lopende motor koers naar Waalhaven te hebben
gezet, daar was hij geland maar had verzuimd dit aan de organisatie door te geven.
Het werd hem niet in dank afgenomen!
Bestuurder: H.E. Rijnders.
NB. De G-EBRX werd later PH-KLG.
27.08.1933 PH-AET Fokker
F.VIIa 4 Rotterdam Terug / Top
Neusstand, te hard geremd door gebruik van de noodrem. Richtingsroer beschadigd en een
bevestigingsoog van de rem was afgebroken.
08.09.1933 # ballon
= Alkmaar Terug / Top
De ballonopstijging was ter gelegenheid van de Schermeerfeesten. Direct na het opstijgen
werd hij door daalwind weer naar beneden gedrukte en de mand werd over een lichtleiding
van een consumptietent gesleept. Het leek even een ernstige situatie te worden maar de
mand werd losgerukte en de enige 'schade' was dat de ballonvaarder door het zwiepen z'n
pet
verloor.
Ballonvaarder: W. Pottum.
09.09.1933 PH-AID Fokker
F.XII 5291 Croydon(G) Terug / Top
Door het afschieten van een vuurpijl werd een brandje op de grond veroorzaakt.
De KLM kreeg een nota van Dfl. 24,82.
10.09.1933 PH-ACT Fokker
F.VIIa 4901 Schiphol Terug / Top
Het toestel liep bij het taxiën plotseling uit de koers en ramde een bord van de
terreinbebakening.
16.09.1933 PH-AEH Fokker
F.VIII 5045 Brussel(OO) Terug / Top
Voor Brussel ontstonden motorproblemen. Een inlaatklep bleek vastgelopen, na reparatie
kon verder gevlogen worden naar Parijs.
17.09.1933 PH-AIQ Fokker
F.XVIII 5310 Djask(EP) Terug / Top
Bij de landing botste het staartwiel tegen een steen. De schade van was
Dfl. 347,32.
Gezagvoerder: Q. Tepas. Copiloot: L.A. Brugman. Boordwerktuigkundige: M. Franse.
Telegrafist: L.C. Dik.
17.09.1933 PH-12 Grunau 9 (ESG
29) = Eindhoven Terug / Top
Bij een traverserende landing werd de voorpoot van de A-bok gekraakt.
Bestuurder: Boysen.
18.09.1933 PH-AGR Fokker
F.VIIb-3m 5187 Hamburg(D) Terug / Top
Motorstoring tijdens de vlucht, tapeinden van de compensatiestang (?HD) waren afgebroken.
Te Hamburg werd de zaak gerepareerd.
18.09.1933 PH-AIQ Fokker
F.XVIII 5310 Bagdad(YI) Terug / Top
Vogelaanvaring, “eenige vogels waren
in den vleugel terechtgekomen”.
Gezagvoerder: Q. Tepas. Copiloot: L.A. Brugman. Boordwerktuigkundige: M. Franse.
Telegrafist: L.C. Dik.
20.09.1933 D-1798 Klemm L 26 IIa 184 Aalsmeer Terug / Top
PH-17 Schneider Grunau Baby
II =
Dit is de bekende ferry-vlucht van de PH-17 die door deze Klemm van Aken naar Amsterdam
gesleept zou worden. Door een motorstoring lukte e.e.a. niet
helemaal.
Na een tussenlanding op Eindhoven werd er met de Grunau Baby een demonstratie gegeven
waarna de reis naar Amsterdam werd voortgezet. Ter hoogte van Aalsmeer kreeg de Klemm
motorstoring en moesten beide toestellen een noodlanding maken, de Klemm langs de Legmeerdijk.
De Grunau Baby kwam dus tenslotte op de vrachtauto op Schiphol aan.
Bestuurder PH-17 tot Eindhoven: Maus, daarna W.M. van Neyenhoff.
Bestuurder D-1798: Wehland.
Bericht in Het Vaderland 21.9.1933. (KB)
00.09.1933 PH-BBC Civilian
CAC Coupé II 0.2.1 Frankrijk(F) Terug / Top
Onderweg naar de “Bienvenue Aérienne” te Reims moest de bestuurder, die weinig overlandervaring
had, enige malen landen om zich te oriënteren.
Bestuurder: Boon.
04.10.1933 PH-AIP Fokker
F.XVIII 5309 Rangoon(HS) Terug / Top
Eén dag oponthoud wegens het slechte weer.
Gezagvoerder: L. Sillevis. Copiloot: J.S.W. van de Feijst. Boordwerktuigkundige: C. den Blanken.
Marconist: H. Dené.
06.10.1933 PH-AIO Fokker
F.XVIII 5308 Calcutta(VT) Terug / Top
Onderweg van Rangoon naar Calcutta botste een vogel tegen de vleugel.
Er
ontstond een schade van ƒ 72,74.
Gezagvoerder: J.B. Scholte. Copiloot: H.A.A. Kooper. Boordwerktuigkundige: P. Dunk.
Telegrafist: L.C. Dik.
07.10.1933 G-ABTB de Havilland D.H.82 Tiger Moth 3101 Bruinisse Terug / Top
De bestuurder was verdwaald en zette z'n toestel even aan de grond om de weg te vragen.
NB. dit was de Tiger Moth die twee maand later ingeschreven werd als PH-AJO.
18.10.1933 PH-AFZ Pander
EF 85 31 Schiphol Terug / Top
De oefenvlucht was bedoeld om een doellanding zo dicht mogelijk bij de landingscirkel te maken.
Hierbij ving de leerling te hoog af en kwam hard op het rechter wiel terecht.
Een spandraad brak en de drukstang stuikte de romp
ter plaatse van de bevestiging.
Bestuurder: Wittkampf.
22.10.1933 PH-AFZ Pander
EF 85 31 Waalhaven Terug / Top
De schade van 18/10 was de dag daarna al weer gerepareerd. Deze dag echter een praktisch
identiek incident.
Tijdens de start brak de uitlaat van cilinder #2 en de leerling maakte gehaast een landing.
Hierbij ving hij te hoog af en
kwam hard op het linker wiel terecht.
Bestuurder: Van Steenderen.
22.10.1933 PH-12 Grunau 9 (ESG
29) = Eindhoven Terug / Top
Volgens het EAC-Gedenkboek zou bij een harde landing de schaats gebroken zijn, maar het
logboek van de PH-12 vermeldt dit incident niet. Daarin staat voor deze dag alleen dat na
de zesde start het
stabilo versteld werd.
24.10.1933 G-ACDW Spartan
Cruiser II 3 Semarang(PK) Terug / Top
Het toestel was onderweg naar Australië met twee Britse parlementsleden, Crawford Greene
en Lord Apsley. Na een tussenlanding te Batavia botsten op het traject naar Soerabaja
vogels tegen motor #1. Er moest een noodlanding te
Semarang gemaakt worden.
Bestuurder: L. Blosse.
30.10.1933
HA-AKJ Weiss WM-10a Ölyv = Delft Terug / Top
Noodlanding van een Hongaarse piloot. Toen het weer even opklaarde vloog hij z'n toestel
over naar Waalhaven. Verderop zegt mijn bron (Het Vaderland 1.11.1933) “Bij gunstig weer
vertrekken de beide Hongaren naar Schiphol en Berlijn.”
00.10.1933 D-# Fieseler Kassel 25 161 Belfeld Terug / Top
07.11.1933 NR211 Lockheed
8 Sirius 140 Rotterdam Terug / Top
De Lindbergh's zouden na hun bezoek aan Amsterdam en Rotterdam van Schellingwoude naar
Genêve vliegen. Wegens mist moesten ze uitwijken en dat deden ze naar Rotterdam.
Ze wisten dat daar op het water geland en afgemeerd kon worden.
Bij de landing werd het linker stabilo beschadigd. Het werd door Koolhoven technici
gerepareerd.
Bestuurder: C. Lindbergh. Copiloot: A. Lindbergh-Morrow.
NB. Dit toestel wordt bewaard in het NASM te Washington.
21.11.1933 PH-AIX Pander
Multipro 44 Boskoop Terug / Top
F-ATLP #
=
Beide vliegtuigen waren op weg naar Schiphol. Het Franse toestel haalde daarbij de Pander in
maar passeerde deze op zo'n kleine afstand dat de naar buiten hangende sleepantenne tegen
de schroef aan kwam. Lichte schade.
Bestuurder PH-AIX: K. de Geus van den Heuvel. Bestuurder F-ATLP: Henry Guy.
NB. De identiteit van het Franse toestel blijft onbekend want het hierboven genoemde Franse kenmerk staat weliswaar
in 'de stukken' maar kan niet correct zijn; het is nooit uitgereikt. Mogelijk betreft het de F-AJLP,
een Farman F.301 (c/n 7167.1) waarvan vaststaat dat hij op de lijn naar Amsterdam is ingezet.
00.11.1933 PH-OST Pander
S.4 Postjager 46 Schiphol Terug / Top
Tijdens de proefvluchten ter verkrijging van het Bewijs van Luchtwaardigheid klapte bij
een landing het onderstel in. Het toestel werd
licht beschadigd.
Bestuurder: H.J. van der Maas.
01.12.1933 PH-AIR Fokker
F.XVIII 5311 Athene(SX) Terug / Top
Twee dagen oponthoud wegens het slechte weer.
Gezagvoerder: Q. Tepas. Copiloot: L.A. Brugman. Boordwerktuigkundige: M. Franse.
Marconist: L.C. Dik.
02.12.1933 PH-AIZ Fokker
F.XX 5347 Lympne(G) Terug / Top
Het voor de Indië-lijn bestemde nieuwe toestel werd ingezet op de dienst naar Londen.
Wegens een niet goed functionerende motor #2 werd een noodlanding op Lympne gemaakt.
Er bleek een tandwiel gebroken
Gezien de hoeveelheid mankementen werd contact opgenomen met de fabrikant.
Een gedeelte van de briefwisseling is hieronder afgedrukt.
Bestuurder: I.W. Smirnoff.
09.12.1933 PH-OST Pander
S.4 Postjager 46 Grottaglie(I) Terug / Top
Na 2,5 uur vliegen vanaf Rome was door het los trillen(*) van een koperen plug alle olie van
motor #3 weggelopen.
De bemanning besloot, al vliegend boven de Middellandse Zee, naar het vasteland terug te vliegen.
Ze maakten een noodlanding op dit militaire veld.
Daar bleek dat de motor inwendig geheel vernield was en dat er een nieuwe motor moest worden
gemonteerd.
Pas op 27 december was de uit Amerika aangevoerde motor geïnstalleerd en kon de vlucht naar
Nederlands-Indië voortgezet worden.
Gezagvoerder: J.J. Geysendorffer. Copiloot: D. Asjes. Telegrafist: K. van
Straaten.
(*) Er gingen destijds ook geruchten dat dit lostrillen onmogelijk spontaan zou kunnen gebeuren en dat er 'dus'
sabotage gepleegd moest zijn...
(Algemeen Handelsblad 3.1.1934 via K. Kalkman)
Bericht in Het Vaderland 31.12.1933. (KB)
Een dag vertraging wegens startproblemen vanwege de kou.
NB. Volgens mijn bron (KLM) was dit een Indiëvlucht, in mijn overzicht daarvan (niét van KLM!) komt hij echter niet voor.
Ronald Dijkstra meldde dat het om vlucht 160 ging, die had mijn bron verward had de extra vlucht van de PH-AEH.
15.12.1933 PH-AIQ Fokker
F.XVIII 5310
Motorstoring, het bleek een breuk in een inlaatklep te zijn en dat zorgde voor twee dagen
vertraging. Een 'schoone
motor' werd met de “Uil” aangevoerd.
Gezagvoerder: C. Blaak. Copiloot: H.J. Scholtmeijer. Boordwerktuigkundige: W.J. van Huut.
Marconist: H.J. Siemer.
Bericht in Het Vaderland 15.12.1933. (KB)
18.12.1933 PH-AIZ Fokker
F.XX 5347 Schiphol Terug / Top
De “Zilvermeeuw” zou vertrekken voor z'n eerste Indië-vlucht maar weer had motor #2 last van
tandwielbreuk en de vlucht werd overgenomen door de PH-AIP.
Gezagvoerder: I.W. Smirnoff.
Copiloot: P. Soer.
Boordwerktijgkundige: Crosfeld.
Telegrafist: C. van Beukering.
20.12.1933 SE-ACZ Fokker
F.XII 5303 Twente Terug / Top
Voorzorgslanding vanwege de dichte mist. Toen het weer wat beter werd alsnog vertrokken naar
Amsterdam.
21.12.1933 PH-AIS Fokker
F.XVIII 5312 Athene(SX) Terug / Top
Twee dagen oponthoud wegens gebroken inlaatklep.
Gezagvoerder: W. van Veenendaal. Copiloot: Th. Verhoeven. Boordwerktuigkundige: J. de Hartog.
Marconist: P.J. Oolgaard.
22.12.1933 PH-AFV Fokker
F.XII 5284 Schiphol Terug / Top
Het weer was slecht die dag en de PH-AIE en PH-AGR waren al naar Soesterberg uitgeweken.
Toen het wat opknapte mocht het toestel van Londen daar vertrekken.
Toen het echter tegen de invallende schemering boven Schiphol aankwam was het alweer mistig
geworden. De eerste nadering werd afgebroken, na de tweede ving de bestuurder te hoog af en
het toestel kwam hard op het linker wiel terecht.
De wielpoot brak af en begon naar links af te wijken.
Teneinde een botsing met het stationsgebouw de vermijden moest hij een grondzwaai forceren.
Daarbij werd nog meer schade aan het onderstel
aangericht.
Bestuurder: J.J. Hondong.
Links wat Hondong er zelf van vond.
En een schetsje van de situatie.
(Coll. H. Dekker)
Knipsel met dank aan Nico Geldhof. Duidelijk zichtbaar zijn de gehavende linker poot en de verbogen propeller. (Foto via Ed Nolte) |
23.12.1933 D-386 Junkers
T.19e 529 Twente Terug / Top
Vanwege dichte mist werd het toestel naar Twente 'gepeild' maar toen het inderdaad bij het
vliegveld was gearriveerd, durfde de bestuurder een landing toch niet aan. Hij keerde terug
naar Hannover.
30.12.1933 PH-BBC Civilian
CAC Coupé II 0.2.1 Mijdrecht Terug / Top
De bestuurder was, met een passagier, op weg naar Schiphol om de aankomst van de “Pelikaan”
bij te wonen.
Mogelijk ook vanwege de laaghangende mist kon
de bestuurder Schiphol niet vinden.
Na enig zoeken besloot hij tot een noodlanding omdat hij vreesde bij langer wachten daartoe
gedwongen te worden door de duisternis dan wel z'n brandstofsituatie.
Hij koos voor de noodlanding een weiland onder Mijdrecht uit.
Bij een
verkenningsrondje op ca.
te ver teruglopen. Het vliegtuig begon door te zakken en de hoogte was te gering om deze
beweging te herstellen.
Het vliegtuig sloeg tegelijkertijd met de neus en de linkervleugel tegen de grond en werd
ernstig beschadigd.
De bestuurder werd ernstig gewond, de passagier bleef ongedeerd.
Uit correspondentie blijkt dat de NLS van mening was dat de heer Bazelmans onvoldoende
ervaring had om dit toestel zelfstandig te besturen.
Uit het onderzoek van het ongeval bleek echter niet dat de gesuggereerde vliegeigenschappen
van het toestel er iets mee te maken hadden.
Behalve de geringe marge tussen kruis- en landingssnelheid werd er niets betreffende de
vliegeigenschappen genoemd.
Bestuurder: F.C. Bazelmans.
Karel Kalkman vond dit plaatje in Amersfoortsch Dagblad/De Eeemlander van 2.1.1934.
NB. De Mongoose motor van dit vliegtuig bestaat nog. Hij werd (door Joop Wensted) teruggevonden op de zolder van
het IHBO opleidingsinstituut te Eindhoven.
Bericht in Het Vaderland 31.12.1933.
En enige correspondentie over
de bestuurder, de vliegeigenschappen van de PH-BBC en tenslotte het
intrekken van het BvL van het toestel. (Coll. H. Dekker)
00.00.1933 PH-10
R.R.G. Zögling
= Maaldrift Terug / Top
Gekraakt.
00.00.1933 PH-21 Kassel
12 = Maaldrift
Terug / Top
Gekraakt. De schade moet vrij omvangrijk geweest zijn, de reparatie werd in de winter
van '33/'34 uitgevoerd.
00.00.1933 D-1327 Rohrbach
Ro VIIIa Roland 39/1934 Twente Terug / Top
Er moest een motor verwisseld worden.
Foto met dank aan Jan Evert Leeuw.
Bij de samenstelling van “Nederlandse Ongevallen en Incidenten 1933" werden (o.a.)
de volgende bronnen
geraadpleegd:
Nico Geldhof; Frits Gerdessen; Harm Jan Hazewinkel; Karel Kalkman; Gerrit J. Koning; Jan Evert Leeuw;
Vic Smith; Aart van Wijk; Luc Wittemans; Rijksluchtvaartdienst; Maandrapporten NV Luchthaven
Twente (via Jan Evert Leeuw); Deventer Politiearchief (via Jan Evert Leeuw);
Gemeentearchief Deventer (via Jan Evert Leeuw); Het Vliegveld; Nederlandse Vliegtuig
Encyclopedie (H. Hooftman); Accident Inquiry in the Netherlands (A.A. van Wijk);
Recherchen zur Deutschen Luftfahrzeugrolle (K. Ries);
Niet gepubliceerd overzicht Indië-vluchten van Henk Lems (via Gerard Casius);
Niet gepubliceerde Pander-aantekeningen van Fred Zandvliet; Dagboeken van E. Jans
(via Gerard Casius); Luchtvaart en Luchtpost encyclopedie
(J.L.C.M. TSchroots e.a.); Frits Koolhoven en zijn vliegtuigproductie (Dik Top);
Piet Soer en anderen van de oude Indiëroute (J.H. Frenken);
Voor den Oorlog (W. Jansen Groesbeek e.a.); Gedenkboek Eindhovense Aero Club (Ton Heesakkers);
Alkmaarsche Courant; Twentsch Dagblad “Tubantia”; “De Uitgeester”;
Het Vaderland.